Ο Λάκης Παπαστάθης στη μικρή φιλμογραφία του -μόλις τρεις
ταινίες σε είκοσι χρόνια- αναμοχλεύει σταθερά το παρελθόν για να ανασύρει
διαχρονικά μοτίβα και να τα μεταφέρει ολοζώντανα μέχρι τις μέρες μας. Το
ομώνυμο, αυτοβιογραφικό, διήγημα του Γεωργίου Βιζυηνού, συνδυασμένο με το
τραγικό τελευταίο μέρος της ζωής του συγγραφέα, μετατρέπεται εδώ σε ένα
στοχασμό πάνω στη δύναμη της αφήγησης, την κατά κράτος επικράτηση του μύθου
απέναντι στην εμπειρία. Ο παππούς-ήρωας της ιστορίας και ο εγγονός,
μελλοντικός συγγραφέας, αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Αφηγητές και οι δύο ιστοριών, προφορικών ή γραπτών, αντίστοιχα, καταφεύγουν
στη μυθοπλασία για να υπερβούν και να μετασχηματίσουν την πραγματικότητα που
τους περιβάλλει. Ίσως γιατί αναγνωρίζουν ότι τελικά ζούμε μέσα από τις
διηγήσεις μας και, όπως λέει και ο πρωταγωνιστής-σκηνοθέτης στην Κατάσταση
των πραγμάτων του Βέντερς, «όταν δεν υπάρχουν πια ιστορίες να αφηγηθείς
παραμονεύει ο θάνατος». Ο συγγραφέας, προχωρώντας ένα βήμα πιο πέρα, περνά
το απόλυτο όριο της ουτοπικής διαφυγής και οδηγείται στην «τρέλα» με το
ερωτικό του παραλήρημα για τη δεκάχρονη Μπετίνα. Ο Παπαστάθης ως
σκηνοθέτης-αφηγητής πραγματοποιεί το δικό του και δικό μας «ταξείδιον» στους
μύθους και την Ιστορία, σεβόμενος ευλαβικά το πρωτότυπο υλικό, ανοίγοντας με
τις λιτές, αλλά τόσο ακριβείς ως ανασύσταση εικόνες του, έναν καινούριο
διάλογο μαζί του. Και ακόμη κι αν κάπου υπάρχει η αίσθηση ότι η εικόνα
«υποχωρεί» κάτω από το βάρος της ακόμα τόσο ζωντανής και ισχυρής γραφής και
γλώσσας του αριστουργηματικού κειμένου, η συγκίνηση της νέας συνάντησης
συμπαρασύρει και τον πιο υποψιασμένο θεατή. Λευτέρης Αδαμίδης, «Σινεμά»
Ολόκληρη η ταινία υπάρχει στο veoh ή
σε χωρισμένη σε 9 μέρη στοyoutube
2. Γεώργιος Βιζυηνός - Η σιωπή των αγγέλων
Το 2000 παρουσιάστηκε στο κανάλι της ΕΤ1 η
τηλεοπτική σειρά "Η σιωπή των αγγέλων",όπου παρουσιαζόταν η ζωή του Γ.
Βιζυηνού. Η σειρά αποτελούταν από έναν κύκλο 10 επεισοδίων. Σκηνοθέτης της
σειράς ήταν ο Χριστόφορος Χριστοφής και συμμετείχαν οι ηθοποιοί Αντώνης
Θεοδωρακόπουλος(στο ρόλο του Βιζυηνού) , Πέγκυ Τρικαλιώτη , Μπέτυ Αρβανίτη ,
Ράνια Οικονομίδου , Βέρα Κρούσκα , Τάκης Βουλαλάς , Στέλιος Γεράνης ,
Δημήτρης Καμπερίδης , Έρση Μαλικένζου , Μαρίκα Τζιραλίδου , Νίκος
Χατζόπουλος , Αιμίλιος Χειλάκης , Βαλέρια Χριστοδουλίδου , Πέτρος Αλατζάς ,
Φώτης Αρμένης , Περικλής Λιανός , Αλεξάνδρα Παντελάκη , Στέλιος Κέλερης.
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ
Το αμάρτημα της μητρός μου
Το έργο μεταδόθηκε για πρώτη φορά από το ραδιόφωνο
στις 18/7/1977 στα πλαίσια των εκπομπών ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΜΑΣ ΘΕΑΤΡΟ.Σκηνοθεσία:
Άγγελος Φορτούνας Παίζουν: Νικήτας Τσακίρογλου, Γρηγόρης Βαφειάς, Ειρήνη
Κουμαριανού, Γιώργος Χριστόπουλος, Δημήτρης Ιωακειμίδης, Πίτσα Μπουρνόζου,
Αγγέλικα Καπελαρή, Τάσος Λύδης και Γιώργος Νταής
Ο Νίκος Ξυδάκης στο CD "Το αμάρτημα της μητρός
μου" μελοποιεί ποιήματα του Γεωργίου Βιζυηνού (Lyra, 1999) Η μουσική αυτή
γράφτηκε σε μια πρώτη μορφή το 1996 για το 'Αμάρτημα της μητρός μου' του
Γεωργίου Βιζυηνού που είχε παρουσιαστεί στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος,
από τον Θοδωρή Γκόνη. Αργότερα την επεξεργάστηκε εκ νέου ο Νίκος Ξυδάκης
εμπλουτιζοντάς την με νέα μουσικά στοιχεία και με μια επιλογή στροφών από
δύο ποιήματα του Γεωργίου Βιζυηνού, το 'Ο Φιλομαθής πτωχός' και 'Επί του
τάφου του πατρός μου' καθώς και την αφιέρωση ¨Φιλοστοργότατε κηδεμών' και
ένα καινούργιο τραγούδι του Θοδωρή Γκόνη για τον Αρίσκο Κιαμήλη, ηρωα του
διηγήματος 'Ποιος ο φονεύς του αδελφού μου'. Τα τραγούδια επίσης μπορεί
κάποιος να ακούσειεδώ.
Επιλογή - συλλογή υλικού Αναστασία
Δασκαλοπούλου
Δεν μπορούμε να παραλείψουμε την
αναφορά στην εξαιρετική παράσταση της Αννας Κοκκίνου "Μορφές από το έργο του
Βιζυηνού: Το μόνο της ζωής του ταξείδιον ' Το αμάρτημα της μητρός μου '
Μεταξύ Πειραιώς και Νεαπόλεως ' Αι συνέπειαι της παλιάς Ιστορίας '
Πρωτομαγιά" Είχε πρωτοανέβει το Μάιο του 1993 σε σκηνοθεσία Δήμου Αβδελιώτη.
Ενδεικτική βιβλιογραφία για
τον Γεώργιο Βιζυηνό - Αθανασόπουλος, Β., Οι μύθοι της ζωής και
του έργου του Γ. Βιζυηνού, Καρδαμίτσας, Αθήνα, 1992. - Ακρίτας Τάκης,
Γεώργιος Βιζυηνός, Αθήνα, 1952. - Βελουδής Γεώργιος, «Βιζυηνός και
Άουερμπαχ», Το Βήμα, 22/8/1980 (τώρα και στον τόμο Μονά ζυγά, σ. 37. Αθήνα,
Γνώση, 1992). - Καμαριανάκης Ευάγγελος, Ο Γεώργιος Βιζυηνός, Αθήνα,
Εταιρεία Θρακικών Μελετών, 1961 - Κοκκινόφτας Κωστής, «Ο Γεώργιος
Βιζυηνός (1849-1896) και η σχέση του με την Κύπρο», Ακτή 12, Φθινόπωρο 1992,
σ. 513-526. - Μαμώνη Κ., Βιβλιογραφία Γ. Βιζυηνού, 1873-1962. Ανέκδοτα
ποιήματα από τα χειρόγραφα “Λυρικά”,Εταιρεία Θρακικών Μελετών, Αθήναι, 1963.
- Μερακλής Μ.Γ., «Γεώργιος Βιζυηνός», Η ελληνική ποίηση· Ρομαντικοί - Εποχή
του Παλαμά -Μεταπαλαμικοί· Ανθολογία - Γραμματολογία, σ. 184-188, Σοκόλης,
Αθήνα, 1977. - Μητσάκης Κ., Αναδρομή στις ρίζες: Γεώργιος Βιζυηνός,
Ελληνική Παιδεία, Αθήνα, 1977. - Μηλιώνης Χριστόφορος, «Γεώργιος
Βιζυηνός», Γράμματα και Τέχνες 75, Οκτώβριος-Δεκέμβριος 1995, σ. 29. -
Μουλλάς Παναγιώτης, «Το νεοελληνικό διήγημα και ο Γ.Μ. Βιζυηνός»,
Νεοελληνικά διηγήματα, Αθήνα, Ερμής, 1980. - Μουλλάς Παναγιώτης,
«Βιζυηνός Γεώργιος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών,
1984. - Ξηρέας Μ., Άγνωστα βιογραφικά στοιχεία και κατάλοιπα του
Βιζυηνού, Λευκωσία, 1949. - Παπαθανάση-Μουσιοπούλου Κ., Λαογραφικές
μαρτυρίες Γεωργίου Βιζυηνού, Αθήνα, 1982. - Πούχνερ B., Ο Γεώργιος
Βιζυηνός και το αρχαίο θέατρο. Λογοτεχνία και λαογραφία στην Αθήνα της μπελ
επόκ, Πατάκης, Αθήνα, 2002. - Σαχίνης Α., Παλαιότεροι πεζογράφοι: Α.Ρ.
Ραγκαβής, Δ. Βικέλας, Γ. Βιζυηνός, Κ. Παλαμάς, Γ. Βλαχογιάννης, Εστία,
Αθήνα, 1982. - Σαχίνης Α., Το διήγημα του Γ. Βιζυηνού, Α.Π.Θ.,
Θεσσαλονίκη, 1968. - Σιδεράς Αλέξανδρος, «Νέες μαρτυρίες για το έτος
γεννήσεως του Γεώργιου Βιζυηνού», Νέα Εστία 142, 1/9/1997, ετ. ΟΑ΄, αρ.
1684, σ. 1252-1259. - Στεργιόπουλος Κώστας, «Γεώργιος Βιζυηνός», Η
παλαιότερη πεζογραφία μας - Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο,
Στ΄, Σοκόλης, Αθήνα, 1997, σ. 34-58. - [Συλλογικό] Ποιος ήταν ο Γεώργιος
Βιζυηνός. Εκατόν σαράντα έτη από τον θάνατό του, Ευθύνη, Αθήνα, 1988. -
Χρυσανθόπουλος Μ., Γεώργιος Βιζυηνός: μεταξύ φαντασίας και μνήμης, Εστία,
Αθήνα, 1994.
