|
Τεχνική
Η Ελένη αποτελεί ένα από τα ωριμότερα δείγματα της σεφερικής
μυθικής μεθόδου. Η μυθική μέθοδος είναι ένα ποιητικό τέχνασμα που επιτρέπει
να γίνεται το παρελθόν παρόν του ποιητή ή του ποιήματος. Έτσι ο ιστορικός χρόνος
αποφορτίζεται από τις υποκειμενικές και κοινωνικές συμβάσεις και επιτρέπει να
γίνεται παραλληλισμός και ταύτιση του παρελθόντος με το παρόν, πράγμα που οδηγεί
τη σκέψη να ανάγεται από το ειδικό στο γενικό, το παγκόσμιο και το διαχρονικό
(διατηρώντας όμως τη συγκίνηση από το συγκεκριμένο μύθο).
Σχετικό άρθρο:
Βλάχος Δημήτρης, φιλόλογος - ιστορικός
: Ιστορία και Ποίηση: Η συνάντησή τους στο ποιητικό
έργο του Γ. Σεφέρη.
Μυθική μέθοδος
«Είναι απλώς ένας τρόπος για να ελέγξει κανείς, για να βάλει σε μια τάξη, για
να δώσει μια μορφή στο απέραντο πανόραμα της ματαιότητας και αναρχίας που είναι
η σύγχρονη ιστορία». Τ. Σ. Έλιοτ
Ο Σεφέρης αισθάνεται κάποια στιγμή την ανάγκη να συντονίσει το βαθύτερο εγώ του
με το εγώ του συνόλου. Και πράγματι ο μύθος σαν μια έκφραση του συλλογικού
ασυνειδήτου θα μπορούσε να δώσει στοιχεία για τη διατύπωση αντικειμενικότερων
συναισθημάτων, να προμηθεύσει δηλαδή μορφές και καταστάσεις, γύρω από τις οποίες
έχουν κρυσταλλωθεί κοινές συγκινήσεις και διαμέσου των οποίων μπορεί να
ανακληθεί ευκολότερα η συγκίνηση του ποιητή.
Η μυθική μέθοδος είναι μια αντικειμενική συστοιχία, που έχει για μορφή μια
μυθική ιστορία. Με την εφαρμογή της έχουμε μια ταύτιση των στοιχείων του μύθου
με τα στοιχεία της σύγχρονης πραγματικότητας, και συνεπώς μια ταύτιση της
μυθικής εποχής με τη σύγχρονη. Το παρόν και το παρελθόν γίνονται ένα,
συνυπάρχουν στην ίδια χρονική στιγμή, που αποτελεί τον χρόνο του ποιήματος έτσι
ώστε ο ποιητής μέσα στο ποίημα να μην μπορεί να συλλογίζεται τον αρχαίο μύθο,
αφού το ποίημα είναι ήδη ο αρχαίος μύθος.
---------------
Η εφαρμογή της
αντικειμενικής συστοιχίας στο έργο του Σεφέρη εξειδικεύτηκε με την ανύψωση του
παρελθόντος στο επίπεδο της συγχρονίας ("μυθική μέθοδος"): σύμβολα προερχόμενα
από την ιστορία και το μύθο λειτουργούν σε κοινό χρονικό επίπεδο, συχνά στο
παρόν. Η αυτοτέλεια τους υπαγορεύει την τόλμη μιας ανάγνωσης με σταδιακές
αποκρυπτογραφήσεις, που μπορούν να επαληθευτούν μόνο με μιά εκ των υστέρων
συνολική θεώρηση. Ενα πυκνό δίκτυο πραπομπών συνεργάζεται για την ολοκλήρωση του
μηνύματος (παγίωση της διακειμενικότητας).
Ουσιαστικά διευκολύνει
στον αποσυμβολισμό του Σεφέρη να ξέρουμε ότι οι μεταφορές και τα σύμβολά του
αλιεύονται από δεδομένα των αισθήσεων, κατά το πλείστον απτικά - ή σωματικότητα
άλλωστε είναι από τις έμμονες εισηγήσεις και τα πορίσματα αυτής της ποίησης.
Η ανάγνωση των στίχων του
επιβάλλει μια μικρή παύση στο τέλος του καθενός: η ισχύς της περιόδου
υποβαθμίζεται.
Δημήτρης Αρμάος:
Σημειώσεις από τις παραδόσεις της Ιστορίας Νεοελληνικής λογοτεχνίας
---------------------
Νάσος Βαγενάς, Ο ποιητής και ο χορευτής
---------------------
Μέσα σ' αυτή τη νύχτα, όχι
ένας ρήτορας που γυρεύει το πλήθος για να του μιλήσει "περί πατρίδος", αλλά ένας
άνθρωπος αγρυπνεί, με το νου του στραμμένο στα θέματα της φυλής του και στη
μοίρα των ανθρώπων: ο ποιητής...
Καραντώνης Α. Ο ποιητής
Γιώργος Σεφέρης
Χαρακτηριστικό του
ποιήματος είναι η δραματικότητα. Ο Γ. Σεφέρης χρησιμοποιεί εδώ τη μέθοδο που
εγκαινίασε στο Μυθιστόρημα και κατατείνει στη δραματοποίηση του ποιητικού λόγου.
Τα κυριότερα στοιχεία της :
1.Η χρησιμοποίηση προσώπων που μιλούν
2.Η χρησιμοποίηση διαλόγου ή δραματικού μονολόγου
3.Η χρησιμοποίηση ενός σκηνικού (ο προφορικός λόγος
και ιδιαίτερα ο λόγος που απαγγέλεται στον μονόλογο, έχει ως συστατικά τη φωνή,
τον τόνο της, αλλά μαζί μ΄αυτήν, τη φυσική παρουσία ενός σώματος και ενός χώρου,
όπου αυτό τοποθετείται ή κινείται για να μιλήσει).
4.Η χρησιμοποίηση στίχων ή φράσεων-μοτίβων, που επαναλαμβάνονται και συντείνουν
στη δραματοποίηση του λόγου.
M. VITTI: " Φθορά και λόγος εισαγωγή στην ποίηση του Γ. Σεφέρη.
Ο χρόνος του ποιήματος
Οι χρόνοι του ποιήματος είναι τρεις: του ποιητή (παρόν), του
Τεύκρου (παρελθόν), των αναμνήσεων του ήρωα που αποτελούν δύο βαθύτερα επίπεδα
του παρελθόντος (ο χρόνος συνάντησης με την Ελένη και ο χρόνος του πολέμου).
Υπολανθάνει όμως και ένας τέταρτος χρόνος: ο ενοποιημένος χρόνος του Τεύκρου και
του ποιητή. Αυτή η κίνηση μέσα στο χρόνο πραγματώνει την ταύτιση του χθες με το
σήμερα, του ήρωα με τον ποιητή.
<-----
Αρχική
| 