|
Τα περιπετειώδη ταξίδια του έργου
της
Veronique Prat
Τον 16ο αιώνα προκάλεσε τον θαυμασμό των καλλιτεχνών και του κοινού. Τον 20ό
αιώνα έγινε καρικατούρα, φάρσα, κολάζ, αντικείμενο κοροϊδίας. Η Μόνα Λίζα όμως
δεν χάνει το χαμόγελό της.
Το 1930 ο Φερνάν Λεζέ κάνει την
«Τζιοκόντα με κλειδιά», όπου η Μόνα Λίζα γίνεται ένα αντικείμενο ανάμεσα σε
άλλα, όχι λιγότερο ευτελές από ένα μπρελόκ με κλειδιά.
Η Μόνα Λίζα που λατρεύτηκε από το κοινό, ταυτίστηκε με το Μουσείο του Λούβρου,
έγινε σύμβολο της τέχνης, δέχθηκε επίθεση από έναν άντρα που δήλωνε ερωτευμένος
μαζί της, εκλάπη από έναν ζωγράφο που ήθελε να την επιστρέψει στην πατρίδα της,
χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον στη διαφήμιση για να πουλήσει από οδοντόκρεμες ως και
ποτά, είναι μια εικόνα που λατρεύτηκε, αντιγράφηκε, δοξάστηκε, διαστρεβλώθηκε,
έγινε γελοιογραφία και κολάζ.
Πέντε αιώνες έχουν περάσει από τη γέννησή της στο ατελιέ του Λεονάρντο ντα
Βίντσι, και όμως δεν έχουμε σταματήσει να μιλάμε γι' αυτήν. Εκτός από το να
θαυμάζουμε το έργο, το μοντέλο κινεί την περιέργειά μας: υπολογίζουμε ότι στον
πίνακα 199 τετραγωνικά εκατοστά καλύπτονται από το πρόσωπό της και 166 τ.εκ. από
το δεξί της χέρι. Φαίνεται πως η Μόνα Λίζα ήταν μια ψηλή (υπολογίζεται πως είχε
ύψος 1,68 μ.) και αρκετά εύσωμη γυναίκα. Το αινιγματικό χαμόγελό της προδίδει
ίσως ένα άσθμα. Ακόμη και το φύλο της έγινε αντικείμενο συζητήσεων, καθώς
υπάρχει και η άποψη ότι πρόκειται για ένα νέο αγόρι μεταμφιεσμένο σε γυναίκα.
Η κλοπή της το 1911 από έναν ζωγράφο που θέλησε να την φυγαδεύσει με ιταλικό
πλοίο προσέθεσε ακόμη ένα κεφάλαιο σε μια ήδη τεράστια φήμη, πόσο μάλλον καθώς
πιθανοί συνένοχοι στην κλοπή είχαν θεωρηθεί για μια περίοδο ο Απολινέρ και ο
Πικάσο. Η επιστροφή του πίνακα στο Λούβρο το 1914 χαιρετίστηκε από τον Τύπο με
μεγάλη ανακούφιση και θα μπορούσαμε να πούμε και με ένα συναίσθημα πραγματικής
στοργής.
Θα νόμιζε κανείς ότι αυτό ήταν το τελευταίο ταξίδι της Τζιοκόντας. Και όμως, το
1963 ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη όπου η Τζάκι Κένεντι φωτογραφήθηκε πλάι της, ενώ το
1974 έφθασε ως το Τόκιο. Εκτός όμως από τα εκατομμύρια των θαυμαστών της, η
Τζιοκόντα είχε και αρκετούς εχθρούς, ανάμεσα στους οποίους και οι σουρεαλιστές.
Επιτιθέμενοι στη Μόνα Λίζα οι σουρεαλιστές έδιναν ένα γερό χτύπημα στην
παραδοσιακή τέχνη. Ο Νταλί τής δάνεισε το μουστάκι του, ενώ ο Ντυσάν της κόλλησε
την κοροϊδευτική σφραγίδα «LHOOQ» (τα αρχικά σημαίνουν «Elle a chaud au cul»,
δηλαδή «έχει κάψες ο κώλος της»), που είναι το όνομα μιας φανταστικής και
παράξενης χημικής ουσίας.
Σε αυτό το στάδιο πλέον, η Τζιοκόντα έχει γίνει μια εικόνα που δεν έχει καμία
σχέση με το έργο ενός Λεονάρντο ντα Βίντσι, ζωγράφου που έζησε σε μια περίοδο
της Αναγέννησης.
ΤΟ ΒΗΜΑ , 26-04-2003 Κωδικός άρθρου:
B13848C091
<-----
Αρχική
|
