|
Χιροσίμα-Ναγκασάκι: 62
χρόνια μετά
Με τη ρίψη της ατομικής βόμβας στις 6 και 8 Αυγούστου
1945, τελείωσε ο πόλεμος, αλλά ξεκίνησε η πυρηνική εξοπλιστική κούρσα
Του Gar Alperovitz *
Παρά τα 62 χρόνια που πέρασαν από τον βομβαρδισμό της Χιροσίμα και του
Ναγκασάκι, τα ζητήματα που δημιουργήθηκαν από την πρώτη και μόνη χρήση ατομικών
όπλων συνεχίζουν να απασχολούν την ανθρωπότητα.
Οι περισσότεροι Αμερικανοί πιστεύουν ακόμη ότι οι βομβαρδισμοί αυτοί οδήγησαν
στη λήξη του πολέμου και ότι έσωσαν έτσι τις ζωές εκατομμυρίων στρατιωτών. Την
εποχή εκείνη, όμως, οι αμερικανικές και βρετανικές μυστικές υπηρεσίες είχαν ήδη
αποκαλύψει ότι η Ιαπωνία ετοιμαζόταν να συνθηκολογήσει.
Μετά το τέλος του πολέμου, Αμερικανοί στρατιωτικοί διοικητές, αντίθετα από τον
πρόεδρο και τους συμβούλους του, δήλωναν δημόσια ότι οι βομβαρδισμοί δεν ήταν
επιχειρησιακά αναγκαίοι, ούτε και δικαιολογημένοι, ενώ πολλά από τα στελέχη αυτά
των ενόπλων δυνάμεων ανέφεραν ότι η χρήση ατομικών βομβών σε Χιροσίμα και
Ναγκασάκι τους «προσέβαλε ηθικά».
Ο τότε στρατηγός Ντουάιτ Αϊζενχάουερ περιέγραψε στα απομνημονεύματά του πώς
αντέδρασε όταν έμαθε από τον υπουργό Πολέμου, Χένρι Στίμσον, για τη χρήση της
ατομικής βόμβας στην Ιαπωνία: «Κατά τη διάρκεια της απαγγελίας των σχετικών
στοιχείων από τον Στίμσον, ένιωσα αίσθημα κατάθλιψης και του εξέθεσα τις
αντιρρήσεις μου, πρώτον, επειδή η Ιαπωνία είχε ήδη ηττηθεί και για τον λόγο αυτό
η χρήση της βόμβας ήταν εντελώς περιττή και –δεύτερον– επειδή πίστευα ότι η χώρα
μας θα έπρεπε να αποφεύγει να σοκάρει τον κόσμο με τη χρήση ενός όπλου, το οποίο
δεν ήταν πλέον απαραίτητο για τη σωτηρία αμερικανικών ζωών». Σε άλλη δημόσια
δήλωσή του, ο Αϊζενχάουερ είπε: «Δεν ήταν αναγκαίο να τους χτυπήσουμε με αυτό το
αποτρόπαιο πράγμα...».
Η Χιροσίμα και το Ναγκασάκι δεν αποτελούσαν σημαντικούς στρατιωτικούς στόχους.
Οι βόμβες είχαν στόχο τη θανάτωση όσων το δυνατόν περισσότερων βιομηχανικών
εργατών, ώστε να ενισχυθεί το αίσθημα πανικού στον πληθυσμό. Μετά τον πόλεμο, ο
επικεφαλής του στρατιωτικού επιτελείου του προέδρου Τρούμαν, ναύαρχος Ουίλιαμ
Φάλον, δήλωσε: «Η χρήση αυτού του βάρβαρου όπλου στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι
δεν βοήθησε αποφασιστικά τον πόλεμό μας κατά της Ιαπωνίας. Οι Ιάπωνες είχαν ήδη
ηττηθεί και ετοιμάζονταν για συνθηκολόγηση. Χρησιμοποιώντας πρώτοι την ατομική
βόμβα, υιοθετήσαμε ηθικά πρότυπα προσήκοντα στους βαρβάρους του Μεσαίωνα».
Τον Αύγουστο του 1945, η Ιαπωνία είχε ουσιαστικά ηττηθεί, με το ναυτικό της στον
πυθμένα του ωκεανού, την αεροπορία της να στερείται καυσίμων, τον στρατό της να
αντιμετωπίζει την ήττα σε όλα τα μέτωπα και τις πόλεις της να βομβαρδίζονται
ανηλεώς. Με τη Γερμανία εκτός πολέμου, ΗΠΑ και Βρετανία ετοιμάζονταν να ρίξουν
όλες τους τις δυνάμεις κατά του ιαπωνικού στρατού, ενώ ο σοβιετικός στρατός
ετοιμαζόταν και αυτός να επιτεθεί κατά της υπό ιαπωνική κατοχή Μαντζουρίας.
Επίδειξη ισχύος
Αντί να ακούσει τις συμβουλές των μυστικών της υπηρεσιών, η Ουάσιγκτον έσπευσε
να χρησιμοποιήσει την ατομική βόμβα την 6η και την 8η Αυγούστου, ημερομηνίες
κατά τις οποίες οι Σοβιετικοί είχαν προγραμματίσει την εισβολή τους στην Απω
Ανατολή. Για τη «σύμπτωση» αυτή, πολλοί ιστορικοί θεωρούν υπεύθυνο τον πρόεδρο
Τρούμαν, που ήθελε ο πόλεμος να τελειώσει με σαφή επίδειξη ισχύος των ΗΠΑ
απέναντι στον απειλητικό τους σοβιετικό σύμμαχο.
Οσο παράξενο κι αν ακούγεται σήμερα, υπάρχουν στοιχεία που στηρίζουν την άποψη
πως η χρήση της ατομικής βόμβας προκάλεσε τον θάνατο περισσότερων Αμερικανών και
Βρετανών στρατιωτών, στα τέλη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά τον πόλεμο, ο
υπουργός Πολέμου, Χένρι Στίμσον, επισήμανε ότι η απόφαση της Ουάσιγκτον να
καθυστερήσει πολλούς μήνες προτού απαντήσει στο ιαπωνικό αίτημα για διατήρηση
του αυτοκράτορα, μπορεί να ευθύνεται για την καθυστέρηση της συνθηκολόγησης του
Τόκιο. Ενας από τους λόγους αυτής της αμερικανικής κωλυσιεργίας ήταν ότι οι
Αμερικανοί ηγέτες ήθελαν να γνωρίζουν τα αποτελέσματα των πρώτων δοκιμών της
ατομικής βόμβας, τον Ιούλιο του 1945. Αν δεν περίμεναν τα αποτελέσματα αυτά, ο
πόλεμος ίσως να είχε τελειώσει νωρίτερα, ενώ προφητικές ακούγονται σήμερα οι
προειδοποιήσεις του 1945, όταν πολλοί επιστήμονες προειδοποιούσαν ότι η
αιφνιδιαστική χρήση της ατομικής βόμβας θα εκκινούσε παγκόσμια πυρηνική
εξοπλιστική κούρσα.
Γράφημα: Η ατομική βόμβα της Χιροσίμα
* O κ. Gar Alperovitz είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ, συγγραφέας
του βιβλίου «Η απόφαση για χρήση της ατομικής βόμβας». Το άρθρο αυτό γράφτηκε
για την «Κ». Δημοσιεύτηκε 5/8/2007
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_100012_05/08/2007_236612
<-----
Αρχική
|
