|
Οι τελευταίες ημέρες της
βυζαντινής αυτοκρατορίας.
Βαρύς ο
κόσμος να τον ζήσεις όμως για λίγη περηφάνια το άξιζε.
Η ημερομηνία της 29ης Μαΐου 1453 αποτελεί ένα σημείο στροφής στην ιστορία.
Για τους Έλληνες η πτώση της Κωνσταντινούπολης υπήρξε ένα σημαντικό γεγονός.
Πλήγωσε την ιστορική μας μνήμη σε τέτοιο σημείο, που από τότε η ημέρα Τρίτη
θεωρείται αποφράς. Μαζί με τον Παλαιολόγο θάφτηκε και η Ελλάδα κάτω από τη. Το ότι
ο Ελληνισμός δε χάθηκε ολοσχερώς, αποτελεί έναν φόρο τιμής προς την αστείρευτη
ζωτικότητα και το θάρρος του ελληνικού φρονήματος. Σε όλη αυτή την ιστορία, ο
ελληνικός λαός είναι ο τραγικός ήρωας (Ράνσιμαν, 1972). Η άλωση της Πόλης
εγγυήθηκε στους Τούρκους τη μονιμότητα της ευρωπαϊκής τους αυτοκρατορίας. Σήμερα
εξακολουθούν να κατέχουν τη Θράκη, διατηρώντας το προγεφύρωμά τους
στην Ευρώπη.
Κοινό θέμα όλων των
δραστηριοτήτων του εκπαιδευτικού σεναρίου είναι η μελέτη των γεγονότων της
άλωσης του 1453 μέσα από διαφορετικές πηγές. Κεντρικός άξονας είναι η αναζήτηση,
επιλογή, ταξινόμηση, ανάλυση κειμενικού και οπτικού υλικού με στόχους να
αναγνωριστούν και να προσδιοριστούν οι εσωτερικοί και εξωτερικοί παράγοντες που
οδήγησαν το Βυζάντιο στην παρακμή και την πτώση.
Η χρήση των πηγών
επιτρέπει στο μαθητή να συμμετέχει ενεργητικά στην κατάκτηση της γνώσης. Η
προσπάθειά μας εντοπίζεται στο να οδηγήσουμε το μαθητή στην ανακάλυψη της
ιστορικής γνώσης. Το ηλεκτρονικό περιβάλλον μας υποστηρίζει στη διαμόρφωση
μονοπατιών επίσκεψης του παρελθόντος μέσα από την επιλογή πηγών και τη
δημιουργία δεσμών μεταξύ τους.
Παιδαγωγική προσέγγιση
Το
εκπαιδευτικό σενάριο δεν προσεγγίζει την ιστορική γνώση ως συσσώρευση ιστορικών
στοιχείων, αλλά, προσπαθεί σύμφωνα με τις σύγχρονες αντιλήψεις της ιστορικής
εκπαίδευσης, να συνδέσει την ιστορική γνώση με την ιστορική μέθοδο.
Οι δραστηριότητες του εκπαιδευτικού σεναρίου
ακολουθούν τα εξής στάδια της ιστορικής διαδικασίας:
1.Τη διατύπωση ιστορικών ερωτήσεων βάσει της
προϋπάρχουσας κοινωνικής ιστορικής γνώσης.
2. Τη συλλογή καταλοίπων και τη χρήση τους ως
πηγών.
3. Τη διατύπωση ερωτήσεων ως προς τις πηγές και
την ερμηνεία τους ως μαρτυριών εντός του ιστορικού πλαισίου.
4. Τη διαμόρφωση ιστορικών υποθέσεων και
συμπερασμάτων με πρόθεση την αναδόμηση του παρελθόντος ως «ιστορικού»
παρελθόντος.
5.Τον εμπλουτισμό της κοινωνικής ιστορικής γνώσης,
ο οποίος επανατροφοδοτεί την ιστορική σκέψη οδηγώντας ξανά στο πρώτο στάδιο, με
τη διατύπωση νέων ερωτημάτων.
Οι ασκήσεις – δραστηριότητες του εκπαιδευτικού σεναρίου ενισχύουν τους/τις
μαθητές/τριες να εξοικειωθούν:
Α.
Με τη δόμηση κύριων ιστορικών εννοιών:
· Εξαγωγή αιτίων
· Εξαγωγή κινήτρων
· Χρήση τεκμηρίων για την εξαγωγή γνώσης του
παρελθόντος
· Ενίσχυση του χρονικού και γεωγραφικού
προσανατολισμού
Β. Με τα κύρια στοιχεία δόμησης της ιστορικής σκέψης:
· Χρήση ειδικού λεξιλογίου που απαιτεί η
ιστορική σκέψη
· Ιστορικός προβληματισμός και διατύπωση
ιστορικών ερωτημάτων
· Εξακρίβωση της εγκυρότητας της ιστορικής
σκέψης
· Διερεύνηση της χρήσης της ιστορικής γνώσης
· Κατανόηση της θέσης και των προθέσεων του
ιστορικά «άλλου».
Επίσης οι ασκήσεις – δραστηριότητες προσπαθούν να καλύψουν τις κύριες αδυναμίες
του συμβατικού τρόπου διδασκαλίας στη σχολική τάξη. Ειδικότερα ενισχύουν:
· Την πολλαπλή αναπαράσταση σύνθετων ιδεών.
· Την άντληση και κατάταξη της ιστορικής
πληροφορίας.
· Την παρουσίαση και την επεξεργασία της
ιστορικής πληροφορίας.
· Διανομή της γνώσης και αυθεντικότητα.
· Ευρύτητα θεμάτων μέσω της αξιοποίησης πηγών.
· Συγχρονική ή διαχρονική προσέγγιση ιστορικών
γεγονότων και φαινομένων.
Διδακτικοί στόχοι
Το σενάριο υπηρετεί την ακόλουθη στοχοθεσία:
Α. Ως προς το γνωστικό αντικείμενο της Ιστορίας επιδιώκεται οι
μαθητές:
·
Να
γνωρίσουν το γεγονότα που προηγούνται της άλωσης και να προσδιορίσουν τους
εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες που οδήγησαν το Βυζάντιο στην παρακμή και
την πτώση αξιολογώντας τη σημασία τους.
·
Να
ταξινομήσουν και στη συνέχεια να συνθέσουν ιστορικό υλικό με στόχο να εκθέσουν
Ι) Τα αίτια της
πτώσης της πόλης
ΙΙ) το ρόλο των
πρωταγωνιστών της σύγκρουσης
Β. Ως προς τη μαθησιακή διαδικασία επιδιώκεται γενικά οι μαθητές
να εφαρμόσουν το σχήμα: γνώση, κατανόηση, εφαρμογή, ανάλυση, σύνθεση,
αξιολόγηση.
Ειδικότερα:
· Να
ενισχύσουν τη γνωστική τους ικανότητα σε θέματα ιστορικού περιεχομένου.
· Να
κατανοήσουν, να ερμηνεύσουν και να προεκτείνουν ιστορικό περιεχόμενο.
· Να
εφαρμόσουν υποθέσεις και να τις ελέγξουν μέσα από τα ερωτήματα που θα
διατυπώσουν και τα συμπεράσματα που θα εξαγάγουν.
· Να
αναλύσουν στοιχεία και σχέσεις.
· Να
συνθέσουν σχέδια δράσης και να επικοινωνήσουν.
· Να
αξιολογήσουν και να κρίνουν τις ιστορικές πληροφορίες με εσωτερικές μαρτυρίες
και εξωτερικά κριτήρια.
Οργάνωση της τάξης - ροή της δραστηριότητας
Το
μάθημα ξεκινά με καταιγισμό ιδεών σχετικά με την άλωση του 1453. Ο καθηγητής
αναφέρει ότι υπάρχουν μελετητές που αποδίδουν την άλωση στην αδιαφορία των
δυτικοευρωπαϊκών κρατών, κάποιοι άλλοι τονίζουν τυχαία περιστατικά όπως τον
τραυματισμό του Ιουστινιάνη. Υπάρχουν όμως και κάποιοι που θεωρούν ότι η διάλυση
ήταν αναπόφευκτη και ότι η Κωνσταντινούπολη ήταν καταδικασμένη, με την πτώση της
αυτοκρατορίας να έχει καταστεί ζήτημα χρόνου. Το θέμα που θα εξεταστεί
είναι το ιστορικό γεγονός της πτώσης και η σημασία του για τον ελληνισμό.
Οι
μαθητές θα εργαστούν σε προεπιλεγμένες ομάδες των τριών ατόμων ανά μονάδα
υπολογιστή. Σε κάθε μέλος δίνεται ένας ρόλος είτε του χειριστή, είτε του
συντονιστή, είτε του γραμματέα. Ο συντονιστής μπορεί να επικοινωνεί με άλλες
ομάδες για τυχόν επίλυση αποριών. Οι απαντήσεις των μαθητών διαμορφώνονται από
κοινού στην ομάδα και παραδίνονται στο τέλος του δίωρου.
Οι
μαθητές εισέρχονται στο εργαστήριο Πληροφορικής και παίρνουν τη θέση τους
μπροστά στους υπολογιστές. Ο καθηγητής διανέμει στις ομάδες τα φύλλα εργασίας,
τα οποία είναι διαφορετικά για κάθε ομάδα, και στα οποία περιέχονται οι
δραστηριότητες τις οποίες καλούνται να επεξεργαστούν οι μαθητές.
Το
μάθημα ολοκληρώνεται σε δύο δίωρα. Στο πρώτο δίωρο οι μαθητές ασχολούνται με τη
συλλογή και επεξεργασία του υλικού καθώς και με την συμπλήρωση του φύλλου
εργασίας. Η γνωστική αξιολόγηση των φύλλων εργασίας θα γίνει από τον καθηγητή
μετά το πέρας του πρώτου δίωρου. Τα αποτελέσματα αυτής της προσπάθειας θα
συζητηθούν στην τάξη κατά το επόμενο δίωρο όπου γίνεται η παρουσίαση των
εργασιών των ομάδων στην ολομέλεια.
Ρόλος του καθηγητή
· Ο
ρόλος του καθηγητή δεν είναι παρεμβατικός αλλά συμβουλευτικός ώστε να
διευκολύνει τη ροή του λόγου και να εγγυάται την επικοινωνία μεταξύ των μαθητών.
Δεν είναι απαραίτητο να παρεμβαίνει άμεσα όταν παρουσιάζονται δυσκολίες αλλά
δίνει το χρόνο και τη δυνατότητα στους μαθητές να βρίσκουν τη λύση μόνοι τους.
Όταν βοηθά το μαθητή να ξεπεράσει ένα μαθησιακό εμπόδιο, τον μαθαίνει πώς να
μαθαίνει, μέσα από την τεχνική της αποκαλυπτικής ή ευρηματικής διαδικασίας της
μάθησης. Ο εκπαιδευτικός με αυτόν τον τρόπο γίνεται διαμεσολαβητής ανάμεσα στη
γνώση και το μαθητή. Ο εκπαιδευτικός μέσα στις πολύπλοκες αυτές διαδικασίες που
εμπλέκεται, διευθετεί τις καταστάσεις μάθησης για να βοηθήσει να σκέφτεται και
να μαθαίνει ο μαθητής.
· Ο
διδάσκων ξεχωρίζει περιπτώσεις ανεπαρκούς συνεισφοράς ή αλληλεπίδρασης, εξάγει
σωστά συμπεράσματα για κάθε μέλος της ομάδας, παρεμβαίνει αποτελεσματικά,
παρακολουθεί και παρέχει την καλύτερη δυνατή υποστήριξη και καθοδήγηση, όποτε
κάποιος τη χρειάζεται.
Στόχοι του Τρέχοντος Προγράμματος Σπουδών, που θίγονται/ πραγματεύονται από το
σενάριο
Οι
μαθητές:
·
εντοπίζουν τις ομοιότητες και τις διαφορές αφενός ανάμεσα στο περιεχόμενο και
αφετέρου ανάμεσα στην οπτική δύο ή περισσότερων "πηγών" [σύγκριση, αναγνώριση
οπτικής γωνίας].
·
εξοικειώνονται με την παρατήρηση εικόνων, αξιοποιούν τα εικονιστικά στοιχεία
ώστε να διατυπώνουν προσωπικά συμπεράσματα για τα ζητούμενα [άντληση
ιστορικών δεδομένων από εικαστική πηγή, έλεγχος αξιοπιστίας, λεκτική απόδοση
εικαστικών ιστορικών μαρτυριών].
·
αναγνωρίζουν το είδος της "πηγής" και εντάσσουν την πληροφορία της "πηγής" στα
γενικότερα ιστορικά της συμφραζόμενα.
·
διατυπώνουν σε δικό τους αυτόνομο λόγο την πληροφορία που τους δίνει η "πηγή".
·
διακρίνουν στις ιστορικές μαρτυρίες αίτια και απόψεις
·
διατυπώνουν λογικές υποθέσεις με βάση τις ιστορικές τους γνώσεις σχετικά με τα
κίνητρα των ανθρώπων της εποχής [εύλογη εικασία, συναγωγή συμπεράσματος].
·
προσεγγίζουν ιστορικές έννοιες όπως τη μεταβολή και την αιτιότητα
·
καλλιεργούν την αναλυτική και συνθετική τους ικανότητα
Προαπαιτούμενα
Εργαστήριο πληροφορικής, πρόσβαση στο διαδίκτυο.
Χρονισμός εφαρμογής της δραστηριότητας και εναρμονισμός της με το
ωρολόγιο πρόγραμμα
-
Εκτιμώμενη διάρκεια: 4 ώρες
-
Συνεργασία με διδακτικές ώρες μαθημάτων: Οι δραστηριότητες εξυπηρετούν και τους
διδακτικούς στόχους της Νεοελληνικής Γραμματείας συγκεκριμένα την ενότητα του
ημερολογίου μαθήματος Έκφραση-Έκθεση καθώς και την ανάλυση των Κειμένων ΝΕ
λογοτεχνίας.
Προετοιμασία
Εκκίνηση υπολογιστών του εργαστηρίου – έλεγχος καλής λειτουργίας σύνδεσης με το
διαδίκτυο - εκτύπωση φύλλων εργασίας - οργάνωση ομάδων των τριών.
Απαιτούμενα εργαλεία/λογισμικό ή άλλο υλικό
Επεξεργαστής κειμένου – επεξεργαστής εικόνας (προτείνεται η
εφαρμογή
freeware irfanview,
λογισμικό παρουσιάσεων.
Δραστηριότητες
-Φύλλα εργασίας
- Ομάδα 1
Χαρτογράφων. Μπορείτε να προσδιορίσετε τη θέση της Κωνσταντινούπολης στο
χάρτη; Μπορείτε να περιγράψετε τη στρατηγική σημασία της Πόλης; Αναζητήστε στο
διαδίκτυο χάρτες είτε δορυφορικές φωτογραφίες της περιοχής και προσδιορίστε τη
θέση της Κωνσταντινούπολης, του Βοσπόρου, του Κεράτιου κόλπου, της Θάλασσας του
Μαρμαρά. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το πρόγραμμα επεξεργασίας εικόνας.
Επιλέγοντας τη φωτογραφία έχετε στη
διάθεσή σας εικόνα υψηλότερης ανάλυσης
Ετοιμάστε μία
παρουσίαση για την ολομέλεια της τάξης όπου θα μας κατατοπίσετε για τα παραπάνω
θέματα.
-
Ομάδα 2 Πολιορκητικών μηχανών -τακτικής πολέμου.
 Αναζητήστε
πληροφορίες στο διαδίκτυο για το υγρόν πυρ και εικόνες από τα πολιορκητικά όπλα
της εποχής.
Μπορείτε να
ξεκινήσετε από τη σελίδα www.nationmaster.com/encyclopedia/Siege στο κεφάλαιο Sieges in the age of
gunpowder.
Ετοιμάστε μία
παρουσίαση συμπεριλαμβάνοντας εικόνες που έχετε συλλέξει.
- Να αξιολογήσετε
την επιθετική τακτική των Οθωμανών. Να αναφερθείτε στη χρήση του ουγγρικού
τηλεβόλου, του πολιορκητικού πύργου, στη δίολκο που κατασκεύασαν ανάμεσα στο
Βόσπορο και στον Κεράτιο. Υπάρχουν ανάλογα παραδείγματα υπεροπλίας στην ιστορία
που έκριναν πολέμους;
- Να αξιολογήσετε
την αμυντική τακτική των Βυζαντινών αναφερόμενοι στην προστασία των τειχών, στις
τάφρους, και στη χρήση της αλυσίδας του Κερατίου. Επισκεφθείτε τη διεύθυνση
www.regia.org/lamellar.htm
για να δείτε
πανοπλίες της εποχής.
- Ομάδες 3 - 4
Χρονικογράφων.
Μελετήστε το
χρονικό της άλωσης. Στη συνέχεια
κάθε ομάδα θα επιλέξει δύο από τις
προτεινόμενες δραστηριότητες και θα προετοιμάσει στον επεξεργαστή κειμένου μία
καταγραφή στο ημερολόγιο:
α. ενός Βυζαντινού
ανθενωτικού πολίτη που διαπιστώνει ότι η Πόλη έχει περικυκλωθεί από τον
Οθωμανικό στόλο
β. ενός Βυζαντινού
αξιωματούχου που μαθαίνει ότι ο αυτοκράτορας απέρριψε τις προτάσεις του Μωάμεθ
για συνθηκολόγηση
γ. ενός Οθωμανού
στρατιώτη που σχεδιάζει λιποταξία μετά από 3 εβδομάδες πολιορκίας
δ. ενός Βυζαντινού
στρατιώτη που βλέπει την έκλειψη της σελήνης στις 28 Μαΐου
ε. μιας γυναίκας ή
ενός παιδιού που έχει επιζήσει της καταστροφής
Μπορείτε να
συμβουλευτείτε την ενότητα Ημερολόγιο του βιβλίου σας Έκφραση – Έκθεση.
- Ομάδα 5
Εικονογράφων - αγγελιοφόρων.
Είστε κάτοικοι Ρώμης
και επιστρέφετε στην πατρίδα σας με την είδηση της πτώσης. Η Άλωση είχε τεράστια
απήχηση σε ολόκληρη τη δυτική Ευρώπη. Όλοι θρήνησαν με την είδηση ότι το
προπύργιο του ευρωπαϊκού πολιτισμού είχε γκρεμισθεί. Μελετήστε το αρχείο
Τοιχογραφίες της πολιορκίας της Πόλης από μολδαβικό
μοναστήρι.
Τι πληροφορίες συνάγετε από τη μελέτη των τοιχογραφιών; Να ετοιμάσετε μία
παρουσίαση στην οποία θα διηγείστε τα γεγονότα της πολιορκίας και της πτώσης της
Πόλης. Τοποθετήστε τις διαφάνειες με όποια σειρά αποφασίσετε και παρεμβάλετε
κείμενο όπου θα περιγράφετε την πολιορκία. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε χωρία από
τα παραθέματα.
- Ομάδα 6 των
λαογράφων.
Μελετήστε τα
Ποιήματα για την άλωση
Μπορείτε να
εντοπίσετε ποιες ψυχικές διαθέσεις κυριαρχούν;
Υπάρχουν κοινοί
εκφραστικοί τρόποι ανάμεσα στους θρήνους και στη σύγχρονη ποίηση;
Θα ετοιμάσετε μία
παρουσίαση για τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο. Μπορείτε να απομονώσετε στίχους των
ποιημάτων που αναφέρονται στον τελευταίο υπερασπιστή; Πώς παρουσιάζεται στη
σύγχρονη ποίηση; πώς στη δημώδη;
- Ομάδα 7 των
ιστορικών
Να
τοποθετήσετε τα αίτια της άλωσης σε αξιολογική σειρά αιτιολογώντας την άποψή
σας.
Αίτια της άλωσης:
·
Συντριπτική υπεροχή των πολιορκητών σε έμψυχο και άψυχο υλικό
·
Χρήση εξελιγμένων όπλων και μεθόδων πολιορκίας
·
Αδυναμίες θνήσκουσας αυτοκρατορίας
·
Κόπωση και αποθάρρυνση Βυζαντινών
·
Ανεπάρκεια βοήθειας από Δύση
·
Κατάκτηση μεγαλύτερου μέρους της αυτοκρατορίας (έλλειψη εφοδίων)
Μπορείτε να συμβουλευτείτε και
το άρθρο Τα ΝΕΑ
Α. Πελώνη , Μ. Αδαμοπούλου «H Πόλις εάλω!» (Nαι, αλλά γιατί;)... 24/05/2003,
Σελ.: P32, Κωδικός άρθρου: A17645P321 ID: 367172
Να είστε έτοιμοι
να επιχειρηματολογήσετε για την ιεράρχηση που καταλήξατε.
Ομάδα 8 –των
βιογράφων
Στις 21 Μαΐου ο
Σουλτάνος έστειλε πρέσβη ζητώντας την παράδοση της πόλης με αντάλλαγμα την
παραχώρηση της ελευθερίας στον Κωνσταντίνο και την αναγνώρισή του ως ηγεμόνα της
Πελοποννήσου. Ο Κωνσταντίνος δήλωσε: "Το δε την πόλιν σοι δούναι ουτ' εμόν εστίν
ουτ' άλλου των κατοικούντων εν ταύτη∙ κοινή γαρ γνώμη άπαντες αυτοπροαιρέτως
αποθανούμεν και ου φεισθόμεθα της ζωής ημών". Αξιολογήστε την απόφασή του
αυτοκράτορα να απορρίψει την πρόταση του σουλτάνου. Γιατί επέμεινε να
υπερασπιστεί την Πόλη μέχρις εσχάτων ενώ του είχε δοθεί η δυνατότητα
συνθηκολόγησης και αποχώρησης; Να διαβάσετε τον τελευταίο λόγο που απηύθυνε στο
λαό της Πόλης (Παράθεμα ΙΙ).
Τι στοιχεία συνάγετε από την ανάγνωσή σας;
Να συλλέξετε
στοιχεία για τον Μωάμεθ τον Β΄ τον πολιορκητή. Ποιοι ήταν οι στόχοι του; Η
εκπαίδευσή του τον βοήθησε στην κατάκτηση της Πόλης; (Διαβάστε επίσης το σχετικό
παράθεμα III:
Μωάμεθ Β΄)
Τι στοιχεία συλλέγουμε για τον χαρακτήρα του από το μήνυμά του προς τον
Κωνσταντίνο; Μελετήστε το απόσπασμα από το Χρονικό του Γεωργίου Φραντζή που
παρατίθεται στα "Κείμενα της ΝΕ λογοτεχνίας" Α΄τεύχος, ΟΕΔΒ, σ.65. Τι
παρατηρείτε από τη σύγκριση των δημηγοριών του αυτοκράτορα και του σουλτάνου;
Προτάσεις για επεκτάσεις -
«οικογένειες» συγγενών δραστηριοτήτων
- Ο
Άγγλος βυζαντινολόγος Στίβεν Ράνσιμαν αναφέρει: "Η δυνατότητα κατάκτησης της
Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς οφείλεται στο έγκλημα των σταυροφόρων του
1204... στις 29 Μαΐου 1453 ένας πολιτισμός σαρώθηκε αμετάκλητα" Αξιοποιώντας τις
γνώσεις σας τοποθετηθείτε απέναντι στις απόψεις του Ράνσιμαν αιτιολογώντας τις
θέσεις σας.
- Να αναλύσετε τα αποτελέσματα της άλωσης για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Μπορείτε
να αναφέρετε διαφορές στην αντιμετώπιση των ιερών τόπων ανάμεσα στους
Σταυροφόρους και στους Οθωμανούς; Μελετήστε το σχετικό απόσπασμα
"Η Έφοδος, η Κατάληψη και η Λεηλασία της Πόλης" από το έργο του Edwin Pears
«Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204».Τίτλος του έργου στα αγγλικά, «The fall
of Constantinople being the story of the fourth Crusade», μετάφραση από το
αγγλικό πρωτότυπο: Ιωσήφ Κασσετιάν – Χριστίνα Κασσετιάν, κεφ. 15ο σελ. 354-379,
εκδ. Στοχαστής
- Να ετοιμάσετε μία παρουσίαση
για τα αίτια της σύγκρουσης Δυτικών - Βυζαντινών. Γιατί υπήρχε αντιπαλότητα
ανάμεσα στις δύο εκκλησίες; Γιατί οι σταυροφόροι λεηλάτησαν την Πόλη στα 1204;
Συνέβαλε η Βενετία άμεσα και έμμεσα στην πτώση του Βυζαντίου;
-Υπάρχουν μελετητές που
αποδίδουν την άλωση στην αδιαφορία των δυτικοευρωπαϊκών κρατών, άλλοι τονίζουν
τυχαία περιστατικά όπως τον τραυματισμό του Ιουστινιάνη. Υπάρχουν όμως και
κάποιοι που θεωρούν ότι η διάλυση ήταν αναπόφευκτη και ότι η Κωνσταντινούπολη
ήταν καταδικασμένη, με την πτώση της αυτοκρατορίας να έχει καταστεί ζήτημα
χρόνου. Συζητήστε τις παραπάνω απόψεις και διατυπώστε τα συμπεράσματά σας.
Μελετήστε και το παράθεμα ΙΙΙ.
Κριτική προσέγγιση του σεναρίου και της
εφαρμογής του
Η αποτελεσματική
διαμόρφωση της ομάδας παραμένει ένα ανοικτό θέμα για τον εκπαιδευτικό. Κατά
πόσον θα παρέμβει στη διαδικασία δημιουργίας των ομάδων εργασίας εξαρτάται σε
μεγάλο βαθμό από την πείρα του στη διαχείριση της συγκεκριμένης τάξης. Το
γεγονός ότι οι μαθητές θα ενταχθούν σε μία ομάδα σε σημαίνει απαραίτητα ότι θα
συνεργαστούν. Σε αυτό το σημείο υπεισέρχεται ο ρόλος του διδάσκοντα. Η
αξιολόγηση του ρόλου κάθε μέλους κατά τη μαθησιακή διαδικασία προϋποθέτει
προσεκτική παρατήρηση της συμπεριφοράς κάθε μέλους από πλευράς του διδάσκοντα.
Χρειαζόμαστε ένα πλαίσιο ανάλυσης και αποτίμησης της συνεργατικής συμπεριφοράς
και επίδοσης ομάδων μάθησης, το οποίο θα καθορίζει δείκτες ομαδικής
δραστηριότητας και συνεργασίας, οι οποίοι θα περιγράφουν την ομαδική
δραστηριότητα και την επίδοση της ομάδας με ουσιαστικό τρόπο.
Οι οδηγίες για τη
διεξαγωγή του μαθήματος υποδεικνύουν την καλλιέργεια των δεξιοτήτων έρευνας. Οι
διδακτικές ανάγκες των μαθητών δεν καλύπτονται πάντοτε επαρκώς από τα σχολικά
εγχειρίδια της ιστορίας. Συνήθως τα εγχειρίδια δεν περιλαμβάνουν επαρκείς χάρτες
με υπομνήματα και κλίμακα. Οι εικόνες τους έχουν κακή ποιότητα εκτύπωσης και
ελλιπή στοιχεία προέλευσης, με αποτέλεσμα, οι διδάσκοντες να αναγκάζονται να τα
αναπαραγάγουν σε καλύτερη ποιότητα.
·
Η
χρήση ασκήσεων ιστορικής ταύτισης αποκρυσταλλώνει στο μυαλό των μαθητών τα
κίνητρα, τις συνθήκες και τις προτεραιότητες που οδήγησαν τους ανθρώπους να
ενεργήσουν με έναν συγκεκριμένο τρόπο.
·
Υποστηρίζεται από ειδικούς της διδακτικής της ιστορίας ότι αν ο αντικειμενικός
μας στόχος είναι να βοηθήσουμε τους μαθητές να σκεφτούν ιστορικά θα πρέπει να
επιλέγουμε "μεγάλες ερωτήσεις".
Μπορείτε να αναζητήσετε στα
αρχεία των εφημερίδων σχετική αρθογραφία. Ενδεικτικά:
Εφημερίδα Το Βήμα:
Αυγουστίνου Ζενάκου Η άλωση της Κωνσταντινούπολης 1453 Η μάχη, 25/05/2003 ,
Σελ.: Y08 Κωδικός άρθρου: B13870Y081ID: 255417
Αυγουστίνου Ζενάκου 1453 Οι αντίπαλοι , 25/05/2003 , Σελ.: Y02 Κωδικός
άρθρου: B13870Y021 ID: 255416
Τα ΝΕΑ
Α. Πελώνη , Μ. Αδαμοπούλου «H Πόλις εάλω!» (Nαι, αλλά γιατί;)... 24/05/2003,
Σελ.: P32, Κωδικός άρθρου: A17645P321 ID: 367172
Δικτυακή βιβλιογραφία
Επισκεφθείτε τη σελίδα του
Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης με την έκθεση Glory
of Byzantium
www.metmuseum.org/explore/Byzantium/byzhome.html
Explore
Byzantium (εικονογραφικό υλικό)
http://byzantium.seashell.net.nz/index.php
Byzantium 1200 αναπαραστάσεις
βυζαντινών μνημείων της Κωνσταντινούπολης
www.byzantium1200.com/contents.html
Byzantine Collection: Selected
Images Dumbarton Oaks
http://museum.doaks.org/IT_907
Byzantines in Renaissance Italy
www.the-orb.net/encyclop/late/laterbyz/harris-ren.html
Constantinople home page
www2.arch.uiuc.edu/research/rgouster/
Ιστορικοί χάρτες
Perry-Castañeda Library Map
Collection Historical Maps of the Middle East
www.lib.utexas.edu./maps/historical/history_middle_east.html
History of Europe: the
Periodical Historical Atlas, 1100 to 2000 - web version
www.euratlas.com/time2.htm
<-----
Αρχική
| 
