|
Χρονικό της άλωσης
"Η πόλις εάλω! Αλίμονον, όμως
εάν την αφήσωμεν να αλωθεί εντός μας"
(Καθηγητής Ν. Τωμαδάκης)
Οκτώβριος 1448
Πεθαίνει ο βυζαντινός αυτοκράτορας Ιωάννης Η΄Παλαιολόγος
6 Ιανουαρίου 1449
Στέφεται στο Μυστρά ο αδελφός του Κωνσταντίνος, δεσπότης του Μορέως και γίνεται
δεκτός "παρά πάντων ασπασίως" στην Κωνσταντινούπολη.
 Χειμώνας 1451
Πεθαίνει ο τούρκος σουλτάνος Μουράτ Β΄. Διάδοχος του ανακηρύσσεται στην
Αδριανούπολη ο γιος του Μωάμεθ (Μεχεμέτ, Μεχμέτης των βυζαντινών πηγών).
Οι επαφές Βυζαντίου και Δύσης δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα. Ανανεώνεται η συνθήκη
ειρήνης της Τουρκίας με τη Βενετία και τον Ιωάννη Ουνυάδη της Ουγγαρίας.
Μάρτιος - τέλη Αυγούστου
1452
Στο στενότερο σημείο του Βοσπόρου χτίζεται το φρούριο Ρούμελη Χισάρ (ελληνιστί
κεφαλοκόπτης) το οποίο αποκαλύπτει τις κατακτητικές βλέψεις του Μωάμεθ. Η
δίοδος ελέγχεται πλέον απόλυτα από τους Τούρκους.
Ιούνιος /Ιούλιος 1452
Λεηλασίες των Τούρκων στον ευρύτερο χώρο του νέου φρουρίου αναγκάζουν τον
Κωνσταντίνο να κλείσει τις θύρες της Πόλης.
Φθινόπωρο 1452
Οι Οθωμανοί επιτίθενται στο Δεσποτάτο του Μορέως. "Τεχνίτης δοκιμώτατος"
αναλαμβάνει να κατασκευάσει για λογαριασμό των Τούρκων τεράστιο κανόνι
αποτελεσματικό για τα τείχη της Βασιλεύουσας "χωνείαν μεγάλην πέτραν φέρουσαν
υπεμεγέθη".
Νοέμβριος -Δεκέμβριος 1452
Ενεργοποιούνται στοιχειωδώς η Βενετία και η Γένοβα μετά από σειρά τουρκικών
προκλήσεων απέναντι σε πολίτες τους. Στις 12 Δεκεμβρίου ο Κωνσταντίνος κηρύσσει
την ένωση των εκκλησιών σε κοινή λειτουργία. Οι Κωνσταντινουπολίτες ετοιμάζονται
για πολιορκία επισκευάζοντας τα τείχη στη γη και στη θάλασσα. Οχυρώνουν τον
Κεράτιο με τεράστια αλυσίδα. Συλλέγουν χρήματα και τροφές ενώ απευθύνουν
εκκλήσεις προς τον Πάπα και τους Ιταλούς ηγεμόνες για βοήθεια.
Μέσα Δεκεμβρίου 1452
Αποφασίζεται να παραμείνουν στην Πόλη ενισχύοντας την άμυνα της όσα πλοία έχουν
ελλιμενισθεί κατ΄εμπορίαν.
Αρχές Ιανουαρίου 1453
Κινητοποιούνται οι δυνάμεις του Μωάμεθ στην Αδριανούπολη. Δοκιμάζεται το μεγάλο
κανόνι.
26 Ιανουαρίου 1453
Φθάνουν στην Πόλη δύο γενουατικά πλοία με περίπου 700 μισθοφόρους υπό τις
διαταγές του Giovanni Gioustiniani Longo.
Φεβρουάριος / Μάρτιος 1453
Μεταφέρεται το μεγάλο κανόνι από την Αδριανούπολη, η μπομπάρδα. Σέρνεται από 30 βοιδάμαξες
και 500 άνδρες με μηχανικούς. "Τέρας τι φοβερόν και εξαίσιον με ήχο βολής
ουρανόβροντον: είναι πράγμα φοβερώτερον ιδείν και ες ακοήν όλων άπιστον τε και
δυσπαράδεκτον". Λέγεται ότι είχε μήκος 8 μέτρα,
διάμετρο 75 εκ. και είχε δυνατότητα να εκτοξεύσει βλήμα 544 κιλών. Χρειαζόταν 3
ώρες για να ξαναγεμίσει. Μπορείτε να διαβάσετε
περισσότερα στο απόσπασμα της
Βυζαντινής ιστορίας του Δούκα.
Αρχές Μαρτίου - 6 Απριλίου
Σταδιακή συγκέντρωση του στρατού και αποκλεισμός από ξηράς.
Μέσα - τέλη Μαρτίου
Οι Βυζαντινοί ενισχύουν τα τείχη. Η αντίθεση των ενωτικών και ανθενωτικών
παραμένει αισθητή. Ο Μέγας Δούκας Λουκάς Νοταράς είπε: "κρειττότερον εστίν
ειδέναι εν μεση τη πόλει φακιόλιον βασιλεύον Τούρκων ή καλύπτραν Λατινικήν".
Καθορίζονται οι θέσεις άμυνας. Ο αυτοκράτορας υπερασπίζει την Πύλη του Ρωμανού
όπου απέναντι έχει τοποθετηθεί το μεγάλο κανόνι και η σκηνή του Σουλτάνου. Το
σύνολο των κατοίκων υπολογίζεται σε 50.000 ενώ οι μάχιμοι σε 5.000 Βυζαντινούς
και 2.000 ξένους.
2 Απριλίου
Κλείνει με αλυσίδα η είσοδος του Κεράτιου κόλπου.
5-7 Απριλίου
Έναρξη της πολιορκίας. Πιθανότερος αριθμός τούρκων στρατιωτών 260.000-400.000.
12 Απριλίου
Αρχίζουν συνεχείς κανονιοβολισμοί, ημέρα και νύχτα. Γίνεται σταδιακή επιχωμάτωση
της τάφρου. Ανοίγονται υπόγειες διαβάσεις κάτω από τα τείχη. Στις 12 έφθασε και
ο τουρκικός στόλος από την Καλλίπολη απαρτιζόμενος από 400 περίπου πλοία.
13 Απριλίου
Η κυβέρνηση της Γένοβας καλεί εγγράφως τους πολίτες της που βρίσκονται στην
Ανατολή να συνδράμουν τον αυτοκράτορα.
 |
| Η κατάληψη της Κωνσταντινούπολης -
φράγκικη μικρογραφία εποχής |
18 Απριλίου
2-6 τα ξημερώματα γίνεται η πρώτη απώθηση των Τούρκων στα τείχη.
19 Απριλίου
Ξεκινάει από τη Βενετία γαλέρα με σκοπό να βοηθήσει αλλά να προσεγγίσει μετά τις
20 Μαΐου.
20 Απριλίου
Τρία εμπορικά γενοβέζικα πλοία μετά από τρίωρη μάχη μπαίνουν στον Κεράτιο. Ο
Μωάμεθ οργισμένος ορμά έφιππος στη θάλασσα. Διορίζει νέο αρχηγό στόλου.
22 Απριλίου
Ο Μωάμεθ μεταφέρει δια ξηράς τουρκικά πλοία μέσα στον Κεράτιο από ειδική δίολκο.
Ο σουλτάνος "την γην εθαλάσσωσε και την ξηράν ως υγράν διαβάς τους Ρωμαίους
ηφάνισε".
1-2 Μαΐου
Συνεχίζονται οι κανονιοβολισμοί. Οι Γενουάτες προδίδουν αμυντικούς σχηματισμούς
του Ιουστινιάνη στους Τούρκους. γίνεται πλέον αισθητή η έλλειψη τροφίμων.
12 Μαΐου
Μεγάλη επίθεση με δύναμη 50.000 ανδρών τα μεσάνυκτα. Μεγάλες απώλειες.
15 Μαΐου
Η σύγκλητος της Βενετίας μετά από παπική πρόταση δέχεται να επανδρώσει πέντε
πλοία για την ενίσχυση της Πόλης.
19 Μαΐου
Κατασκευάζεται γέφυρα στο μυχό του Κεράτιου από αγγεία που στρώθηκαν με σανίδες.
21 Μαΐου
Ο Κωνσταντίνος αρνείται να παραδώσει την πόλη με αντάλλαγμα την ελευθερία του
και την περιουσία του. "Το δε την πόλιν σοι δούναι ουτ' εμόν εστίν ουτ' άλλου
των κατοικούντων εν ταύτη∙ κοινή γαρ γνώμη άπαντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεν
και ου φεισθόμεθα της ζωής ημών".
20-25 Μαΐου
Τα τείχη αποδυναμώνονται από τους κανονιοβολισμούς και τις υπόγειες στοές.
25-26
Μαΐου
Διάφορα δυσοίωνα συμβαίνουν, πέφτει χαλάζι και γίνεται έκλειψη.
Προετοιμάζεται η τελική τουρκική επίθεση.
27
Μαΐου
Προετοιμασία του τουρκικού στρατού με νηστεία και προσευχή. Θορυβώδεις
νυχτερινοί εορτασμοί ανησυχούν τους πολιορκούμενους.
28
Μαΐου
Ο Μωάμεθ ανακοινώνει τη μεγάλη επίθεση. Υπόσχεται ανταμοιβές στους
στρατιώτες ακολουθούν αλλεπάλληλοι κανονιοβολισμοί.
29
Μαΐου
Αρχίζει η μεγάλη επίθεση στις τρεις τη νύχτα με κύριο στόχο την Πύλη του
Ρωμανού. Σχεδόν ταυτόχρονα επιτυγχάνεται η διείσδυση των Τούρκων από την Κερκόπορτα και την Πύλη του Χαρισίου. Ο Ιουστινιάνης τραυματίζεται και
αποσύρεται με αποτέλεσμα να επικρατήσει χάος. Κοντά στην Πύλη του Ρωμανού
σκοτώνεται και ο αυτοκράτορας. Ακολουθούν λεηλασίες και αγριότητες. Διαφεύγουν
δεκαέξι πλοία και ελάχιστοι από τους έγκλειστους που κατέγραψαν την Άλωση, ο
Γεώργιος Σφραντζής, ο Nicolo Barbaro.
Ο Μωάμεθ εισέρχεται έφιππος
στην πόλη και την Αγία Σοφία.
31 Μαΐου
Ο Μωάμεθ διατάσσει τη διακοπή των βιαιοπραγιών, απομακρύνει τους στρατιώτες.
"Την δε πόλιν έρημον νεκράν κειμένην, γυμνήν άφωνον μη έχουσαν είδος ουδέ
κάλλος".
Ο Ιωάννης Η΄ ο Παλαιολόγος
ταξίδεψε στη Δύση για να ζητήσει βοήθεια. Ο Benozzo Gozzoli θυμάται την
αυτοκρατορική επίσκεψη στη Φλωρεντία στις τοιχογραφίες του Palazzo Medici.
Οι αυτοκράτορες ποτέ δεν
σκέφτηκαν να εγκαταλείψουν την Πόλη -έμεναν κλεισμένοι σα σε φυλακή...
Τα ταξίδια των αυτοκρατόρων ήταν αντίθετα στην
αξιοπρέπεια του βυζαντινού λαού. Τα αποτελέσματά τους ήταν φτωχά. Προκάλεσαν οίκτο και αδιαφορία
στη Δύση, δυσπιστία στο βυζαντινό λαό, εσωτερικές διαμάχες και μίσος
για τους δυτικούς.
Ο Μανουήλ ο Β΄ ο Παλαιολόγος
είχε ταξιδέψει δια μέσου της Ιταλίας στο Παρίσι και στην Αγγλία. Ο Αδάμ από το
Ουσκ που εργαζόταν στην αυλή του Ερρίκου αναρωτιέται πόσο λυπηρό ήταν να
αναγκαστεί ο χριστιανός ηγεμόνας να έρθει στα μακρινά δυτικά νησιά για να
ζητήσει βοήθεια σωτηρίας και αναφωνεί: "Τι απέγινε Ρώμη, η παλιά σου δόξα;"
Από την άλλη ο Λουκάς Νοταράς
αναφωνεί: "Είναι προτιμότερο να δω να κυριαρχεί στην
αγορά της Πόλης το φακιόλι των Τούρκων παρά η καλύπτρα των Λατίνων".
<-----
Αρχική
| 