Αρχική

Έννοιες σχετιζόμενες με ΤΠΕ

Εκπαιδευτικές Τεχνικές
Οι εκπαιδευτικές τεχνικές θα πρέπει να συνδέουν τη σκέψη με τη δράση:
χρησιμοποιούνται εναλλακτικά ανάλογα με τις συνθήκες και τις απαιτήσεις ώστε να
επιτυγχάνονται τα βέλτιστα εκπαιδευτικά αποτελέσματα.
 

Εισήγηση/Διάλεξη
Ο διδάσκοντας παρουσιάζει ένα θέμα στους μαθητές σε περιορισμένο χρόνο.
Δομή διάλεξης: (α) εισαγωγή στο θέμα και στα περιεχόμενα της διάλεξης, (β)παρουσίαση-ανάπτυξη θέματος, (γ) σύνοψη-συμπεράσματα της διάλεξης
Πλεονεκτήματα: απευθύνεται σε μεγάλο ακροατήριο, παρουσίαση μεγάλης έκτασης ύλης σε μικρό χρόνο, ο διδάσκοντας έχει τον πλήρη έλεγχο (εκτός εάν στασιάσουν οι ακροατές!)
Μειονεκτήματα: μονόδρομη επικοινωνία – περιορισμένες ερωτήσεις, ελάχιστη ανατροφοδότηση για την αξιολόγηση της μάθησης, απαιτεί μεγάλο χώρο, οι μαθητές είναι παθητικοί.

Επίδειξη
Συνήθως χρησιμοποιείται για την επίδειξη μιας πρακτικής δεξιότητας: εισάγει τη δεξιότητα, το στόχο και τη σημαντικότητά της. Στη συνέχεια οι μαθητές εξασκούνται
στη δεξιότητα και υποστηρίζονται προσωπικά στη διεκπεραίωσή της.
Παραδείγματα: εκτέλεση πειράματος, πλοήγηση στο Διαδίκτυο
  Πλεονεκτήματα: εαν εκτελεστεί σωστά προκαλεί το ενδιαφέρον των μαθητών, συνδυάζει θεωρία και πράξη, ο ρυθμός της επίδειξης μπορεί να ποικίλει ανάλογα με τις ανάγκες των μαθητών, οι μαθητές ενεργοποιούνται ρωτούν και συμμετέχουν, δυνατότητα βιντεοσκόπησης της επίδειξης – διαθεσιμότητα, σημαντικά σημεία μπορεί να τονιστούν και να επαναληφθούν,
  Μειονεκτήματα: μία ανεπαρκής επίδειξη μπορεί να αποθαρρύνει τους μαθητές, μπορεί
να γίνει πολύ αργά ή πολύ γρήγορα, δεν είναι πάντα διαθέσιμη (εκτός εάν βιντεοσκοπηθεί), οι μαθητές μπορεί να είναι παθητικοί, η παρακολούθηση μπορεί να είναι δύσκολη λόγω περιορισμένης ορατότητας, μπορεί να έχει υψηλό κόστος.

Παίξιμο ρόλων (role playing)
Οι μαθητές υποδύονται ρόλους σε γεγονότα που προηγούνται μιας κατάστασης, κατά τη
διάρκεια της κατάστασης και μετά από αυτήν.
Στόχος είναι μέσα από το βίωμα να κατανοήσουν βαθύτερα τόσο την κατάσταση όσο και τις αντιδράσεις τους απέναντί της.

Ο καθηγητής θα πρέπει να σχεδιάσει τους ρόλους των μαθητών που συμμετέχουν και δραστηριότητες για τους υπόλοιπους ως παρατηρητές. Στη διάρκεια του μαθήματος ο καθηγητής κάνει μια εισαγωγή και επεξηγεί τους διδακτικούς στόχους (γιατί), δεν παρεμβαίνει παρά μόνο αν κάτι πάει στραβά, και μετά την ολοκλήρωση των ρόλων συζητά με τους μαθητές για τη συγκεκριμένη εμπειρία τους και με βάση τους διδακτικούς στόχους του μαθήματος.

Μελέτη περίπτωσης (Case Study)
Εξέταση/μελέτη ενός συγκεκριμένου πραγματικού ή υποθετικού παραδείγματος που αντανακλά μια ευρύτερη κατάσταση που παρουσιάζεται στους μαθητές με σκοπό να αναλυθεί σε βάθος και να διερευνηθούν οι εναλλακτικές λύσεις στα προβλήματα που αναδύονται.
Έχει στόχο να γίνει εφαρμογή των θεωρητικών γνώσεων που έχουν αποκτηθεί και χρησιμοποιείται όταν δεν έχει ολοκληρωθεί η απόκτηση των απαιτούμενων γνώσεων και στόχος είναι να υποκινηθεί η ευρετική πορεία προς τη μάθηση.
Παράδειγμα: μελέτη ενός μαθήματος Ιστορίας που βασίστηκε στο Διαδίκτυο
Οι μελέτες περίπτωσης μπορεί να βοηθήσουν το μαθητή:
- να γνωρίσει τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζονται οι γνώσεις που αποκτά,
- να αποκτήσει θετική στάση απέναντι σε κάποια θεωρία ή πρακτική, γνωρίζοντας τη
χρησιμότητα της εφαρμογής της,
- να αντιληφθεί τις δυσμενείς συνέπειες λανθασμένων ενεργειών ή εκτιμήσεων,
- να συνειδητοποιήσει τα κριτήρια για τη λήψη συγκεκριμένων αποφάσεων,
- να εμπεδώσει τις προϋποθέσεις και τις συνθήκες που πρέπει να πληρούνται ώστε να
είναι δυνατή η εφαρμογή θεωριών, νόμων κανονισμών και ενεργειών,
- να αποκτήσει εμπειρία και κριτική σκέψη.

Καταιγισμός ιδεών (Brainstorming)
Τεχνική επίλυσης προβλημάτων στην ελεύθερη και αυθόρμητη έκφραση ιδεών (λύσεων) σε σύντομο χρονικό διάστημα π.χ. 5’ ως 15 ‘
Παράδειγμα: «γιατί έπεσε η Πόλη το 1453;»
Ζητούμενο είναι οι μαθητές να συμβάλλουν στη διαδικασία με όποια ιδέα ή πρόταση ή «λέξη κλειδί» έρχεται στο μυαλό τους. Στη συνέχεια οι λέξεις κατηγοριοποιούνται και σχολιάζονται.
  Πλεονεκτήματα: συμμετέχουν όλοι, βασίζεται στις εμπειρίες των μαθητών, ενθαρρύνει την ομαδική εργασία
  Ιδιαιτερότητες: η ομάδα θα πρέπει να μάθει και να ακολουθεί συγκεκριμένους κανόνες

Χιονοστιβάδα
Χρησιμοποιείται με στόχο να εξοικειωθούν τα μέλη μιας ομάδας και να νιώσουν ως μέλη μιας μαθησιακής κοινότητας
Οι μαθητές ανταλλάσσουν απόψεις γύρω από ένα συγκεκριμένο θέμα. Η μεθοδολογία είναι διαφορετική από εκείνη της συζήτησης:
- Αποφασίζεται το ζήτημα προς επεξεργασία από την ομάδα των μαθητών.
- Κάθε μαθητής ατομικά σχολιάζει γραπτά το ζήτημα και στη συνέχεια συγκρίνει τα σχόλιά του με έναν άλλο μαθητή εντοπίζοντας κοινά σημεία, διαφορές, προβαίνοντας σε αλληλοσυμπλήρωση κτλ.
- Η δραστηριότητα επαναλαμβάνεται μέσα σε ομάδες περισσότερων ατόμων και οι απόψεις της ομάδας παρουσιάζονται στην ολομέλεια, γίνεται σύνθεση και εξάγονται
συμπεράσματα

Συνθετικές εργασίες (Projects)
Οι μαθητές αναλαμβάνουν μια συνθετική εργασία για ένα συγκεκριμένο θέμα το οποίο θα πρέπει να αναλύσουν σε βάθος. Εργάζονται ατομικά ή σε ομάδες, αναλαμβάνουν ρόλους, συλλέγουν πληροφορίες, ερευνούν, αξιολογούν, αποφασίζουν, και παρουσιάζουν τη δουλειά τους γραπτά ή προφορικά.
Η συνθετική εργασία θα πρέπει να έχει ξεκάθαρους μαθησιακούς στόχους και να είναι ρεαλιστική ως προς τις απαιτήσεις σε χρόνο και κόστος. Διαθεματικότητα εργασιών.
Απαραίτητη η παροχή πηγών υλικού (βιβλιοθήκες, Internet). Η παρακολούθηση των
εργασιών από τον εκπαιδευτικό απαιτεί πολύ χρόνο.
Δείτε επίσης Thomas, J., W. (2000) A Review of research on project-based learning.
URL: http://www3.autodesk.com/adsk/index/o,327082-123112,00.html

Η διεξαγωγή της διδασκαλίας
1η φάση: καλλιέργεια θετικού ψυχολογικού κλίματος, πρόκληση του ενδιαφέροντος του
μαθητή, η γνωστοποίηση των στόχων του μαθήματος, η διερεύνηση των πρότερωνγνώσεων /αντιλήψεων των μαθητών.
2η φάση: Το μάθημα αντιμετωπίζεται ως πρόβλημα το οποίο πρέπει να λυθεί σεσυνεργασία των μαθητών μεταξύ τους αλλά και με τον εκπαιδευτικό. Εφαρμόζονταιδιάφορες εκπαιδευτικές τεχνικές ώστε να προκαλείται το ενδιαφέρον των μαθητών καινα κινητοποιούνται οι γνωστικές τους λειτουργίες.
3η φάση: Επεξεργασία των δεδομένων, εξαγωγή συμπερασμάτων, αξιολόγηση.
4η φάση: Αποτελεί φάση ανακεφαλαίωσης, σχηματικής σύνοψης, γενικεύσεων,συμπερασμάτων (Μεταγνωστική φάση).

<----- Αρχική

Χρονολογικές φάσεις ένταξης των ΤΠΕ στην εκπαίδευση Θεωρίες μάθησης και ΤΠΕ Συνεργατική μάθηση Ενεργητική μάθηση