Terra computerata

Τιμή σ΄εκείνους που στη ζωή τους ορίσαν και φυλάγουν Θερμοπύλες

Ο γιος μου ο Ρήγας, μαθητής της Γ’ Λυκείου στην Αθήνα, είναι αριστούχος, πέρσι και φέτος -βάσει των βαθμών που του βάλαν οι καθηγητές του. Δηλαδή, είναι ένας μέτριος μαθητής, αφού οι βαθμοί του είναι λίγο πάνω ή κάτω από το μέσο όρο της τάξης του. Σ΄ αυτή την τριμερή κοροϊδία, με συνενόχους σε αγαστή σύμπνοια τους καθηγητές του (που απεμπολούν την υποχρέωσή τους να αξιολογήσουν τους μαθητές τους), το Υπουργείο Παιδείας (που νίπτει τας διοικητικάς του χείρας) και τους γονείς (που το μόνο που γυρεύουν από το σχολείο είναι όχι να βοηθήσει αλλά απλώς να μη σταθεί εμπόδιο στην εισαγωγή των παιδιών τους στο Πανεπιστήμιο) υπάρχει και ένας που αντιστέκεται. Λέγεται Δημητρίου[1] και τους διδάσκει Χημεία. Ο μέσος όρος των δικών του βαθμών είναι 15 ενώ όλων των άλλων είναι πάνω από 18.5, δηλαδή άριστα, -συγνώμη: «άριστα».

Για να το κάνει αυτό ο κ. Δημητρίου, έχει να αντιπαλέψει πολλά. Τους γονείς, που του λένε ότι αδικεί τα παιδιά («αφού στα άλλα σχολεία έτσι κάνουν…»)΄ τους συναδέλφους του που του λένε «μα εσύ θα διορθώσεις το σύστημα;!»΄ τα παιδιά που καταλαβαίνουν το σωστό αλλά θα προτιμούσαν να μην εφαρμόζεται στα ίδια΄ και την κοινωνία που δεν καταλαβαίνει πώς κάποιος τολμάει να δίνει αξία στο λειτούργημά του όταν έχει δοθεί γενικό πρόσταγμα διάλυσης και υψωθεί λευκή σημαία παράδοσης της Παιδείας στις Εξετάσεις.

Φαίνεται πως ο κ. Δημητρίου έχει κάποιες έμμονες ιδέες, φαντασιώσεις θα έλεγε κανείς: Πιστεύει ότι είναι δάσκαλος και όχι απουσιολόγος. Νομίζει πως δουλειά του είναι να διευκολύνει τους μαθητές να ανακαλύψουν τη γνώση και όχι να ‘καλύψει’ την εξεταστέα ύλη. Φαντάζεται ότι όταν βαθμολογεί πρέπει να λέει την αλήθεια και ότι κάποιοι ενδιαφέρονται για τη γνώμη του. Θα είναι και ξεροκέφαλος αφού μόνος αυτός ανάμεσα σε τόσους έχει τέτοια συμπεριφορά. Σίγουρα είναι και αναιδής αφού πιστεύει πως η (υποκειμενική αλλά έντιμη) κρίση του βασισμένη στην ολοκληρωμένη παρουσία των μαθητών του στο σχολείο επί ένα χρόνο, πρέπει να μετράει, και δεν αρκείται στην ‘αντικειμενική’ κρίση που προκύπτει από 10 λεπτών βαθμολόγηση ενός γραπτού με καλυμμένο το όνομα του εξεταζόμενου. Περίεργος άνθρωπος ο κ. Δημητρίου.

Όταν ήμουν μαθητής τοποθετήθηκε στο σχολείο μου, το 3^ο Γυμνάσιο Αρρένων Βόλου μια εγχάρακτη μαρμάρινη πινακίδα με ένα στίχο του Καβάφη. Έγραφε «Τιμή σ΄εκείνους που στη ζωή τους ορίσαν και φυλάγουν Θερμοπύλες». Ήταν 1969, πηγαίναμε υποχρεωτικά εκκλησιασμό, γράφαμε σε καθαρεύουσα, οι καθηγητές μας τρέμαν τους επιθεωρητές τους, τα κορίτσια φορούσαν ποδιές κι εμάς μας κουρεύαν κοντά. Ήταν δικτατορία και η αντίσταση πολυποίκιλη αλλά καθολική: Κάποιοι στη φυλακή, άλλοι έξω απ΄ τη χώρα, οι πολλοί απλώς λέγαν ανέκδοτα για τη χούντα και ακούγαν Θεοδωράκη στα κρυφά, μερικοί ετοιμάζαν αντιστασιακές οργανώσεις –ανάμεσά τους ο Κ. Σημίτης, ο Ν. Χριστοδουλάκης και ο Π. Ευθυμίου- και οι δάσκαλοί μου στέλναν διακριτικά μηνύματα μέσα από τη λογοτεχνία μας. Ο καθείς και τα όπλα του.

Τώρα είναι 2002 και έχουμε κοινοβουλευτική δημοκρατία. Η χώρα είναι όχι μόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και στην ΟΝΕ, ο Σημίτης είναι πρωθυπουργός, ο Χριστοδουλάκης υπουργός Εθνικής Οικονομίας και ο Ευθυμίου Παιδείας, τα παιδιά γράφουν σε μονοτονικό, και οι καθηγητές έχουν 20 χρόνια όχι μόνο να δουν επιθεωρητές αλλά και να αξιολογηθούν με οποιοδήποτε τρόπο. Όσο για αυτούς που μας πήγαιναν υποχρεωτικό εκκλησιασμό, δίνουν μάχες οπισθοφυλακών για την προαιρετική αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες. Η αντίσταση ολοκληρώθηκε επιτυχώς, καιρός να εισπράξουμε το μέρισμα: όλοι αριστούχοι, όλοι σε ‘ανώτατες’ σχολές, κανείς δεν αξιολογείται, μείωση των ωρών εργασίας, μια θέση στο δημόσιο, εμπρός για τη σύνταξη.

Η αντίσταση στη βία μιας ένοπλης εξουσίας είναι τολμηρό κι ηρωικό αλλά η αντίσταση στον εξευτελισμό μιας ισοπεδωτικής καθημερινότητας σε καιρό ευμάρειας και γενικού εφησυχασμού θέλει μεγαλύτερη αντοχή και κουράγιο.

Δεν ξέρω αν ο Ρήγας θα μάθει καλύτερα Χημεία από τον κ. Δημητρίου, αλλά είμαι σίγουρος ότι θα έχει ένα παράδειγμα ζωής. Δεν ξέρω αν θα «χάσει» τη σχολή που θα ήθελε για ένα δέκατο της μονάδας, αλλά ξέρω ότι η ζωή του θα’ταν σίγουρα πιο φτωχή αν μάθαινε να πιστεύει πως όλοι σ΄ αυτή την κοινωνία υποτάσσονται, πως όλοι ακολουθούν το ρεύμα. Δεν ξέρω ποιος έδωσε φέτος κλασική παιδεία στο Ρήγα: ο φιλόλογος που του διηγήθηκε (στο μεσοδιάστημα μεταξύ της ευκτικής του ίημι και των δεκατεσσάρων τύπων υποθετικού λόγου) πώς η Αντιγόνη αντιστάθηκε στην εξουσία του άρχοντα ή ο χημικός που πράγματι αντιστάθηκε στην εξουσία του λαϊκισμού και στάθηκε στην τιμή και την πεποίθησή του.

Τιμή σ΄εκείνους που στη ζωή τους ορίσαν και φυλάγουν Θερμοπύλες. Εκείνες τις Θερμοπύλες που οι ίδιοι ορίσαν.

Σημ. της Terra: Η επιστολή φιλοξενήθηκε στην Καθημερινή της 9/2/2002 με ελάχιστες διαφοροποιήσεις.

[1] Επειδή δεν έχω ζητήσει την άδειά του για να τον αναφέρω δημόσια, άλλαξα το όνομά του.

Μπορείτε να γραφτείτε στη λίστα φίλων του netschoolbook στέλνοντας ένα e-mail στη διεύθυνση terracomputerata@yahoo.gr και υποσχόμαστε να σας ενημερώνουμε για την ανανέωση της αρθρογραφίας μας.