Αρχική

Το πρόγραμμα εκπαιδευτικής επίσκεψης για καθηγητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης διοργανώνεται από το Ιαπωνικό ίδρυμα. Βρίσκεται υπό την αιγίδα των Υπουργείων Εξωτερικών καθώς και του Υπουργείου Εκπαίδευσης, Πολιτισμού, Αθλητισμού, Επιστημών και Τεχνολογίας της Ιαπωνίας.
Η πρόσκληση απευθύνθηκε σε 33 κράτη και η ομάδα που περιελάμβανε την Ελληνική αντιπροσωπεία εντάχθηκε στην τρίτη ομάδα επισκέψεων. Η συγκεκριμένη ομάδα περιελάμβανε τις εξής χώρες: Καναδάς, Ισλανδία, Ιρλανδία, Ολλανδία, Ελβετία, Ισπανία, Νορβηγία, Βέλγιο, Πορτογαλία, Λουξεμβούργο και Ισραήλ.
Το πρόγραμμα περιελάμβανε διαλέξεις από διακεκριμένους επιστήμονες και υπαλλήλους του Υπουργείου Παιδείας για θέματα όπως οργάνωση της Εκπαίδευσης, Ιαπωνικός πολιτισμός, εκπαιδευτικά προβλήματα της Ιαπωνικής νεολαίας. Επισκεφθήκαμε παράλληλα αρχαιολογικούς χώρους και ξεναγηθήκαμε σε αυτούς. Κατά τη δεύτερη εβδομάδα μετακινηθήκαμε στην περιφέρεια της Saga όπου και επισκεφθήκαμε ένα δημοτικό σχολείο, ένα γυμνάσιο, ένα εκπαιδευτήριο για άτομα με ειδικές ανάγκες καθώς κι ένα τεχνικό Λύκειο.

Το εκπαιδευτικό σύστημα της Ιαπωνίας.
Η διάρθρωσή του δεν διαφέρει από αυτήν του ελληνικού συστήματος. Ειδικότερα η υποχρεωτική εκπαίδευση είναι 9χρονη περιλαμβάνει δηλαδή τη στοιχειώδη πρωτοβάθμια (6 έτη) και 3 έτη από την κατώτερη δευτεροβάθμια.
Η επόμενη βαθμίδα διακρίνεται στην κατεύθυνση γενικής παιδείας 3 έτη και τεχνικής εκπαίδευσης 3 έτη. Η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών ολοκληρώνει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Οι μαθητές εισάγονται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση κατόπιν εισαγωγικών εξετάσεων. Η φοίτηση διαρκεί 4 έτη εκτός από τα Πολυτεχνεία 5 έτη. Οι μεταπτυχιακές σπουδές είναι θεσπισμένες και διαρκούν 2 έτη για το μεταπτυχιακό δίπλωμα και 5 έτη για το διδακτορικό.
Τα τελευταία έτη καταβάλλονται προσπάθειες για την ανάπτυξη της δια βίου εκπαίδευσης.
Η τελευταία εκπαιδευτική μεταρρύθμιση οδήγησε στην συνένωση γυμνασίων- λυκείων στον ίδιο χώρο. Αυτά αποτελούν διακριτές εκπαιδευτικές μονάδες ενός όμως οργανισμού.
Ειδική μέριμνα έχει δοθεί για τα άτομα με ειδικές ανάγκες.

Εκπαιδευτικές επισκέψεις στα σχολεία
Η επιτόπια επίσκεψη στις επιμέρους μονάδες καθώς και οι συναντήσεις με το προσωπικό τους επέτρεψαν να εντοπισθούν κάποιες ιδιαιτερότητες.
Ειδικότερα:
Οι τάξεις είναι πολυπληθείς –γύρω στους 40 μαθητές- με αποτέλεσμα οι διδάσκοντες να αντιμετωπίζουν προβλήματα παρακολούθησης της προόδου των μαθητών τους. Για αυτόν τον λόγο την τελευταία πενταετία έχει εισαχθεί ο θεσμός του βοηθού εκπαιδευτικού.
Στο δημοτικό σχολείο που επισκεφθήκαμε παρεχόταν το μεσημεριανό γεύμα στους μαθητές. Υπήρχαν ειδικά παρασκευαστήρια με ειδικευμένο προσωπικό. Οι μαθητές κάθε τάξης εκ περιτροπής ανελάμβαναν να σερβίρουν τους συμμαθητές τους των άλλων τάξεων.
Στο σχολείο επικρατούσε τάξη και καθαριότητα ενώ οι μαθητές σύμφωνα με την παράδοση αφαιρούν τα υποδήματά τους κατά την είσοδο στο σχολείο και κυκλοφορούν σε αυτό με ειδικά υποδήματα –παντόφλες.
Τα μαθήματά τους περιελάμβαναν φυσική αγωγή, μουσική, καλλιτεχνικά, κοινωνικές σπουδές, μαθηματικά.
Στο γυμνάσιο αντίστοιχα προβλέπεται ώρα για το μεσημεριανό γεύμα με τη διαφορά ότι αυτό δεν προσφέρεται από το σχολείο αλλά μεταφέρεται έτοιμο από τους ίδιους τους μαθητές. Το ωράριο εκτείνεται από τις 8.30 έως τις 16.30. Οι μαθητές προσέρχονται μία ώρα πριν την έναρξη του προγράμματος για την ώρα μελέτης λογοτεχνίας – όπου και διαβάζουν ένα βιβλίο της επιλογής τους. Μετά τη λήξη του ωραρίου υπό την επίβλεψη των καθηγητών τους καθαρίζουν σχολαστικά το κτίριο. Στη συνέχεια συμμετέχουν στα λεγόμενα club activities δηλαδή χωρίζονται σε ομίλους ενδιαφερόντων και συνεχίζουν την ημέρα τους με αθλητικές δραστηριότητες είτε με την εκμάθηση μουσικών οργάνων είτε με ομάδες ειδικών ενδιαφερόντων (λογοτεχνίας, υπολογιστών, χημείας, ηλεκτρονικών, αυτοκινήτων, φωτογραφίας, καρτούν, σχολικής εφημερίδας). Οι συγκεκριμένες δραστηριότητες συνεχίζονται και κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου. Οι μαθητές επομένως πηγαίνουν σχολείο καθημερινά.
Η αναλογία διδασκόντων εκπαιδευομένων στο σχολείο των ΑΜΕΑ που επισκεφθήκαμε ήταν 150 διδάσκοντες / 160 εκπαιδευόμενοι. Τα συγκεκριμένα παιδιά κοιμούνταν σε κοιτώνες του σχολείου και επισκέπτονταν τους γονείς τους τα Σαββατοκύριακα.
Το τεχνικό Λύκειο που επισκεφθήκαμε είχε εντυπωσιακές εγκαταστάσεις για την εκμάθηση της κεραμικής τέχνης, της ζωγραφικής, των ηλεκτρονικών, της μηχανικής, της ξυλουργικής.
Όλα τα σχολεία ήταν εξοπλισμένα με υπολογιστές τελευταίας τεχνολογίας σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους με διευκολύνσεις πολυμέσων τα επονομαζόμενα mediatorium.

Συμπεράσματα που συζητήθηκαν στην ολομέλεια κατά τη λήξη του προγράμματος.
Με την επάνοδό μας στο Τόκιο μας ζητήθηκε να καταγράψουμε τις παρατηρήσεις μας στους επιμέρους τομείς που ακολουθούν.
1) Προβλήματα που εντοπίζονται στο εκπαιδευτικό σύστημα της Ιαπωνίας

Οι παρατηρήσεις των επισκεπτών καθηγητών εντοπίστηκαν στα εξής σημεία.
• Η διδασκαλία φαίνεται να γίνεται με παραδοσιακό τρόπο και οι διδάσκοντες δεν έχουν ενημερωθεί για τις νέες μεθόδους διδακτικής των μαθημάτων.
• Η διδασκαλία παραμένει δασκαλοκεντρική ενώ ο πλούσιος εξοπλισμός του σχολείου σε τεχνολογικά μέσα δεν αξιοποιείται επαρκώς.
• Οι γνώσεις των αγγλικών των μαθητών παραμένει σε χαμηλό επίπεδο παρά την τρίωρη εβδομαδιαία διδασκαλία.
• Το μέγεθος των τάξεων παραμένει υπερβολικά υψηλό με αποτέλεσμα να καθίσταται προβληματική η εξατομικευμένη διδασκαλία.
• Οι μαθητές απασχολούνται πολλές ώρες στο σχολικό χώρο.
• Ειδικότερα ενημερωθήκαμε για το πρόβλημα των τελειοφοίτων που φαίνεται να εμφανίζουν υψηλό ποσοστό κατάθλιψης. Υπολογίζεται ότι 1,6 εκατομμύρια μαθητών 16-18 ετών κλείνονται στα δωμάτιά τους και αρνούνται να βγουν έξω για διάστημα 3-5 ετών. Το ζήτημα έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας – ονομάζονται δε hikikamori.

2) Οι εντυπώσεις μας από την ιαπωνική κοινωνία και πολιτισμό

Οι Ιάπωνες είναι εξαιρετικά ευγενικός και καλοσυνάτος λαός. Εργάζονται πολύ σκληρά αλλά φαίνεται ότι συχνά η ασφυκτική πίεση τους οδηγεί σε αυτοκτονίες ή συμπεριφορές απόσυρσης. Είναι αρκετά επηρεασμένοι από το δυτικό τρόπο ζωής και ειδικότερα την αμερικανική κουλτούρα. Ενδεικτικό είναι ότι έχουν υιοθετήσει αμερικανικά σπορ όπως το μπεηζμπωλ και το γκολφ. Υπάρχουν μία σειρά από παράδοξα στην ιαπωνική κουλτούρα. Το μοντέλο του εκσυγχρονισμού συνυπάρχει με το προσκύνημα στον αυτοκράτορα και τις διαφορετικές θεότητες της καθημερινότητας. Ο λαός της Ιαπωνίας πέτυχε να εντάξει τα αμερικανικά περί δημοκρατίας μαθήματα στη δική του νοοτροπία. Αυτό βέβαια συνέβη μόνον επειδή η χώρα διέθετε τεράστια αποθέματα κουλτούρας και κατόρθωσε να διυλίσει κατά το δοκούν και προς ίδιο όφελος τα μύρια μηνύματα του ξένου πολιτισμού με τα οποία βομβαρδίστηκε στην μεταπολεμική περίοδο.
Είναι μία ιδιαίτερα ανταγωνιστική κοινωνία ιδιαίτερα για τα αγόρια ενώ οι κοπέλες εύκολα παραιτούνται από την διεκδίκηση μιας καριέρας μετά το γάμο. Σίγουρα υπάρχουν μεγάλα περιθώρια βελτίωσης στον τομέα της ισότητας των φύλων. Εντυπωσιακή είναι για εμάς τους δυτικούς η συλλογική ευθύνη που αναλαμβάνουν οι εργαζόμενοι μιας εταιρείας. Είναι εξαιρετικά ευαισθητοποιημένοι σε θέματα περιβάλλοντος και αειφόρου ανάπτυξης. Τα συστήματα μεταφοράς και επικοινωνιών είναι εξαιρετικά προηγμένα.

 

<----- Αρχική