|
Το μέλλον θα
είναι ψηφιακό
Οι επιπτώσεις
της τεχνολογικής εξέλιξης στο άμεσο μέλλον
θα είναι καταλυτικές σε όλες σχεδόν τις
κοινωνικές και οικονομικές δραστηριότητες,
τονίζουν ο Σ. Κάτσικας και ο Ε. Λουκής, συνεπώς
πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αξιοποιήσουμε
στον μέγιστο βαθμό τις τεράστιες
δυνατότητες και ευκαιρίες που θα προκύψουν
Σ. ΚΑΤΣΙΚΑΣ - Ε.
ΛΟΥΚΗΣ
Η συνεχής
εξέλιξη και ωρίμανση των τεχνολογιών της
πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών αλλά
και η συνεχώς αναπτυσσόμενη δημιουργική
αξιοποίησή τους αναμένεται ότι θα
προσφέρουν μεγάλες δυνατότητες και θα
έχουν τεράστιες επιπτώσεις σε όλες σχεδόν
τις κοινωνικές και οικονομικές
δραστηριότητες καθώς επίσης και στην
καθημερινή μας ζωή. Μια νέα «ψηφιακή εποχή»
(Digital Age) αναδύεται με συνεχώς ταχύτερους
ρυθμούς δημιουργώντας έναν νέο «ψηφιακό
τρόπο ζωής» (Digital Living) και παράλληλα νέες
προκλήσεις, ευκαιρίες αλλά και απειλές για
όλους μας.
Το βασικό
μοντέλο της Βιομηχανικής Εποχής (Industrial Age)
ήταν η μαζική παραγωγή μεγάλου αριθμού
όμοιων υλικών αγαθών, όλων με τον ίδιο
ακριβώς τρόπο. Ολοι οι παραγωγικοί
συντελεστές (π.χ. οι εργαζόμενοι, οι μηχανές,
οι πρώτες ύλες κτλ.) έπρεπε απαραίτητα να
βρίσκονται στον ίδιο τόπο κατά τον ίδιο
χρόνο, πράγμα το οποίο δημιουργούσε
μεγάλους περιορισμούς χώρου και χρόνου, οι
οποίοι σίγουρα περιόριζαν την
αποτελεσματικότητα του μοντέλου αυτού. Οι
γιγαντιαίες πόλεις με τις μεγάλες
κυκλοφοριακές συμφορήσεις κατά τις ώρες
της αιχμής ήταν παράγωγα του μοντέλου αυτού.
Ηλεκτρονικές
αγορές
Στην «ψηφιακή
εποχή» η έμφαση μετατοπίζεται στην
παραγωγή και διανομή πληροφορίας σε
ψηφιακή μορφή: το νέο μοντέλο εστιάζεται
πλέον στην παραγωγή και διανομή bits αντί
«ατόμων». Π.χ., αντί της παραγωγής πολλών
χιλιάδων υλικών αντιτύπων ενός βιβλίου,
ενός CD μουσικής ή μιας βιντεοταινίας και
της φυσικής μεταφοράς και διανομής τους σε
χιλιάδες αγοραστές, βαθμιαία οδηγούμεθα σε
ένα νέο μοντέλο παραγωγής απλώς της
ψηφιακής μορφής τους η οποία θα
αποθηκεύεται σε έναν ηλεκτρονικό
υπολογιστή εξυπηρέτησης (Server), από όπου και
θα διανέμεται στους χιλιάδες αγοραστές σε
όλο τον κόσμο μέσω του παγκοσμίου
διαδικτύου Internet. Επίσης δεν θα υπάρχει
ανάγκη τήρησης αποθεμάτων βιβλίων, CD
μουσικής ή βιντεοταινιών στις διάφορες
κεντρικές ή περιφερειακές αποθήκες, πράγμα
το οποίο θα μειώσει σημαντικά το κόστος
τους.
Η παραγωγή
ψηφιακής πληροφορίας είναι απελευθερωμένη
από τους χωρικούς και χρονικούς
περιορισμούς της βιομηχανικής παραγωγής.
Οι συγγραφείς των διαφόρων κεφαλαίων ενός
βιβλίου ή των διαφόρων τραγουδιών ενός
μουσικού CD δεν είναι απαραίτητο να
βρίσκονται στον ίδιο χώρο (π.χ. στα γραφεία
της εταιρείας παραγωγής) κατά τον ίδιο
χρόνο (π.χ. από 9.00 π.μ. ως 5.00 μ.μ.). Μπορεί είναι
διεσπαρμένοι σε διαφορετικές χώρες και σε
διαφορετικές ηπείρους, να εργάζονται σε
διαφορετικούς χρόνους, καθένας στον
προσωπικό υπολογιστή του σπιτιού του, και
στη συνέχεια να αποστέλλουν στον
υπολογιστή της εταιρείας παραγωγής μέσω
του Internet την ψηφιακή πληροφορία που
παρήγαγαν.
Η «ψηφιακή
εποχή» είναι επίσης απελευθερωμένη από
τους περιορισμούς ομοιομορφίας της
Βιομηχανικής Εποχής: η μαζική παραγωγή
πολλών απολύτως όμοιων βιομηχανικών
προϊόντων ήταν επιβεβλημένη για να
επιτυγχάνονται οικονομίες κλίμακος.
Αντίθετα, τα ηλεκτρονικά προϊόντα και
υπηρεσίες της «ψηφιακής εποχής» θα είναι
πλήρως εξατομικευμένα (personalized) ώστε να
καλύπτουν τις ειδικές ανάγκες και
επιθυμίες του κάθε αγοραστή, χωρίς
σημαντική οικονομική επιβάρυνση. Π.χ., σε
κάθε επίσκεψή μας μέσω του Internet σε ένα
ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο (ή δισκοπωλείο),
δεν θα εμφανίζονται όλα τα βιβλία του (ή
όλοι οι δίσκοι, όλα τα CD του κτλ.) αλλά μόνο
ένα υποσύνολό τους που ενδιαφέρει τον
συγκεκριμένο πελάτη λαμβάνοντας υπόψη
κάποια κριτήρια που έχει ο ίδιος ορίσει (π.χ.
συγκεκριμένη κατηγορία, θεματολογία,
χρονολογία έκδοσης, συγγραφέας κτλ.) καθώς
επίσης και τις προηγούμενες αγορές ή
αναζητήσεις του (οι οποίες οδηγούν στην
αυτόματη ηλεκτρονική διαμόρφωση ενός
«μοντέλου» των αναγκών και της
συμπεριφοράς του).
Το νέο μοντέλο
πληροφόρησης
Η εξατομίκευση
αυτή των ηλεκτρονικών προϊόντων και
υπηρεσιών θα προχωρήσει ακόμη περισσότερο.
Σήμερα συνηθίζουμε να αγοράζουμε και να
διαβάζουμε πολλά περιοδικά και βιβλία, να
ακούμε πολλούς ραδιοφωνικούς σταθμούς και
να βλέπουμε πολλά τηλεοπτικά κανάλια,
συνήθως όλα γενικού ενδιαφέροντος, με σκοπό
τελικά, μετά από πολλή προσπάθεια και κόπο,
να εντοπίσουμε τα θέματα και τα αντικείμενα
που μας ενδιαφέρουν για την εργασία, την
εκπαίδευση ή την ψυχαγωγία μας.
Η προσέγγιση
αυτή της αγοράς και μελέτης πολλών γενικών
πηγών πληροφόρησης ώστε να εντοπίσουμε τις
ειδικές πληροφορίες που μας ενδιαφέρουν
σίγουρα είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα και
αντιοικονομική. Γι' αυτόν τον λόγο
μελλοντικά αναμένεται να διαμορφωθεί ένα
νέο μοντέλο εξατομικευμένης πληροφόρησης:
θα μπορούμε εντελώς αυτόματα (χωρίς ούτε να
το αντιλαμβανόμεθα) να αντλούμε σε
ηλεκτρονική μορφή και να εμφανίζουμε στον
προσωπικό μας υπολογιστή ή στην ψηφιακή μας
τηλεόραση, μέσω διαφόρων ενσυρμάτων ή
ασυρμάτων δικτύων, οποιοδήποτε υποσύνολο
του περιεχομένου πολυάριθμων περιοδικών,
βιβλίων, ραδιοφωνικών σταθμών, τηλεοπτικών
σταθμών κτλ. μας ενδιαφέρει στα πλαίσια της
εργασίας, της εκπαίδευσης ή της ψυχαγωγίας
μας. Με αυτόν τον τρόπο θα έχουμε μια μεγάλη
σειρά νέων ειδικών και εξατομικευμένων
πολυμεσικών (multimedia) προϊόντων και υπηρεσιών,
τα οποία θα αποτελούνται από κείμενα,
αριθμούς, γραφικά, ήχο και εικόνα (σταθερή
και κινούμενη) για διάφορες θεματολογίες
και συγκεκριμένα αντικείμενα. Ενδεικτικές
του νέου αυτού μοντέλου είναι οι νέες
αναπτυσσόμενες υπηρεσίες παροχής Video On Demand (VOD)
στον χώρο της ψυχαγωγίας, οι οποίες θα μας
δώσουν τη δυνατότητα της βαθμιαίας
αντικατάστασης της «συνδρομής» σε έναν
αριθμό τηλεοπτικών καναλιών με την αγορά
από αυτά ορισμένων μόνο προγραμμάτων ή
ταινιών που μας ενδιαφέρουν.
Η «ψηφιακή
εποχή» θα προσφέρει επίσης μεγάλες
δυνατότητες παροχής σύγχρονης και υψηλής
ποιότητας εκπαίδευσης ακόμη και στις πλέον
απομακρυσμένες περιοχές. Υψηλής ποιότητας
ηλεκτρονικό πολυμεσικό εκπαιδευτικό υλικό
θα αναπτύσσεται στα μεγάλα κέντρα της
έρευνας και της γνώσης από τους καλύτερους
επιστήμονες, θα αποθηκεύεται σε μεγάλους
ηλεκτρονικούς υπολογιστές εξυπηρέτησης,
από όπου και θα είναι άμεσα προσβάσιμο μέσω
του παγκόσμιου διαδικτύου Internet, ακόμη και
στις πλέον απομακρυσμένες περιοχές,
υποβοηθώντας έτσι σημαντικά τους τοπικούς
εκπαιδευτικούς οργανισμούς και γενικότερα
τις τοπικές κοινωνίες στην προσαρμογή τους
στις ταχύτατες εξελίξεις.
Επίσης η
«ψηφιακή εποχή» θα προσφέρει νέες μεγάλες
δυνατότητες καλλιτεχνικής δημιουργίας και
έκφρασης, καθώς επίσης και προβολής και
διανομής των έργων τέχνης, τόσο για τις
υφιστάμενες τέχνες όσο και για νέες
καινοτομικές «ψηφιακές τέχνες»
συμμετοχικού χαρακτήρα (Ε-xpression) που θα
αναπτυχθούν, στις οποίες τόσο ο
«καλλιτέχνης» όσο και το «κοινό» θα
συμβάλλουν στη δημιουργία του έργου τέχνης.
Τα πρώτα βήματα
Το ηλεκτρονικό
εμπόριο (Electronic Commerce), η τηλεεκπαίδευση (Distance
Learning), η τηλεϊατρική (Telemedicine), η τηλεεργασία (Teleworking),
η τηλεδιάσκεψη (Teleconferencing) και η ηλεκτρονική
διοίκηση (Electronic Government) αποτελούν ορισμένα
πρώτα βήματα προς την κατεύθυνση της νέας
αυτής «ψηφιακής εποχής». Τα αμέσως επόμενα
χρόνια αναμένουμε ότι θα υπάρξουν ωρίμανση,
μείωση του κόστους και διεύρυνση της χρήσης
των νέων αυτών ψηφιακών υπηρεσιών και ότι
παράλληλα θα αναπτυχθούν και νέες
καινοτομικές ψηφιακές υπηρεσίες.
Οι επιπτώσεις
τους σε όλες σχεδόν τις κοινωνικές και
οικονομικές δραστηριότητες καθώς επίσης
και στην καθημερινή μας ζωή θα είναι
σημαντικές. Θα πρέπει συνεπώς να είμεθα
όλοι (άτομα, επιχειρήσεις, κλάδοι, κοινωνίες,
δημόσιες διοικήσεις, υπερεθνικοί
οργανισμοί) έτοιμοι να αξιοποιήσουμε στον
μέγιστο δυνατό βαθμό τις τεράστιες
δυνατότητες και ευκαιρίες που θα
δημιουργήσει η νέα «ψηφιακή εποχή», αλλά
και να αντιμετωπίσουμε ορθολογικά και
έγκαιρα τις όποιες απειλές και προβλήματα
τυχόν προκύψουν.
Ειδικά στη χώρα
μας μπορούν να προκύψουν πολύ μεγάλα οφέλη
από την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και
των μεγάλων αυτών δυνατοτήτων και
ευκαιριών της νέας «ψηφιακής εποχής». Το
μικρό μέγεθος της χώρας μας (που δεν
επέτρεπε οικονομίες κλίμακος) και η μεγάλη
γεωγραφική απόστασή της από τα σημαντικά
οικονομικά κέντρα δεν της επέτρεψαν να
συμμετάσχει έντονα και δυναμικά στη
Βιομηχανική Επανάσταση.
Σήμερα οι νέες
τεχνολογίες και μοντέλα της «ψηφιακής
εποχής» αποδυναμώνουν σημαντικά τους δύο
παραπάνω ανασταλτικούς παράγοντες. Οι
οικονομίες βαθμιαία καθίστανται όλο και
περισσότερο «εντάσεως εγκεφάλων» (Brain Intensive),
όπου σίγουρα δεν υστερούμε. Οι ευκαιρίες
για τον Ελληνισμό θα είναι μεγάλες και
σίγουρα δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να
τις χάσουμε.
Ο κ. Σωκράτης
Κάτσικας είναι καθηγητής και αντιπρύτανης
του Πανεπιστημίου του Αιγαίου.
Ο κ. Ευριπίδης
Λουκής είναι επίκουρος καθηγητής του
Πανεπιστημίου του Αιγαίου.
<-----
Αρχική
| 