|
Επειδή
πότε πότε ξεκαλωδιωνόμαστε...
Ο
βιβλιοπόντικας προτείνει
Ένας πεζογράφος πολύ ροκ
Ο Σαμ Σέπαρντ δεν πασχίζει να δείξει την
πρωτοπορία του
ABAN-ΓKAPNT ΘEATPIKΟΣ ΣYΓΓPAΦEAΣ, HΘΟΠΟIΟΣ. TA EPΓA TΟY ΣEΠAPNT ΠEPIEXΟYN THN
TPIΠΛETA THΣ ΠΟΠ KΟYΛTΟYPAΣ: PΟK 'N' PΟΛ, NAPKΩTIKA, THΛEΟPAΣH. ΣTHN ΠPΟZA TΟY,
ΟI ΟIKΟΓENEIAKEΣ ΣXEΣEIΣ EINAI... ΦYΣIΟΛΟΓIKA AΦYΣIKEΣ
 O
Σαμ Σέπαρντ εξακολουθεί να είναι ο ηγέτης της αβάν-γκαρντ αμερικανικής θεατρικής
σκηνής. Πριν κλείσει τα τριάντα του χρόνια, τριάντα θεατρικά έργα του παίζονταν
στα νεοϋορκέζικα θέατρα της off-off Broadway σκηνής. Παρόλη την επιτυχία του, ο
Σέπαρντ το 1971 δήλωνε ανενδοίαστα: «Δεν ήθελα να γίνω θεατρικός συγγραφέας.
Ήθελα να γίνω αστέρι του ροκ 'ν' ρολ».
Ο Σέπαρντ σπούδασε για ένα χρόνο γεωπονία στο San Antonio Junior College. Οι
σπουδές του διακόπηκαν απότομα: ακολούθησε έναν θεατρικό θίασο που έκανε τουρνέ
στην περιοχή. Στα δεκαεννιά του χρόνια βρέθηκε στη Νέα Υόρκη. Δούλεψε γκαρσόνι
και έγραψε το πρώτο του, αυτοβιογραφικό, θεατρικό έργο. Πήρε καλές κριτικές.
Συνέχισε να γράφει. Τη δεκαετία του '60 έπαιζε ντραμς στους Holy Modal Rounders.
Ύστερα από δύο υποτροφίες, την υποτροφία Rockefeller και την υποτροφία
Guggenheim, έγινε επαγγελματίας συγγραφέας. Βιοποριζόταν, πλέον, από τη
συγγραφή.
Καουμπόι
 Ο
νεαρός Σέπαρντ βουτάει στην κουλτούρα του ροκ. Σχετίζεται με την Πάτι Σμιθ. Το
1971, η Πάτι Σμιθ δημοσιεύει ένα ποίημα με τίτλο Sam Separd: 9 Random Years
(7+2). Εκεί, η μορφή του Σέπαρντ αποκτά μυθοπλαστικό βάθος. Ο συγγραφέας
μυθοποιείται ως καουμπόι. Το ποίημα ανοίγει με την εικόνα του Σέπαρντ α λα
Τζέιμς Ντιν, στα άγρια νιάτα του. Ο Σέπαρντ παρουσιάζεται ως θελκτικό
αουτσάιντερ.
H συλλογή διηγημάτων «Το μεγάλο όνειρο του παραδείσου» δημοσιεύτηκε το 2002.
Αποτελείται από δεκαοκτώ ολιγοσέλιδα διηγήματα. Στα κείμενα του Σέπαρντ
κυκλοφορούν άλογα και γάτες, μαθητές που γράφουν σχολικές εργασίες, ζορισμένες
οικογένειες, γεροντοπαλίκαρα με σιδερωμένη ρουτίνα. Παρόλο που τα κείμενά του
δεν ξεπέφτουν στον βουκολισμό των γουέστερν, τα άλογα στα διηγήματα του Σέπαρντ
αναδεικνύονται σε πρωταγωνιστές: μια ετοιμοθάνατη ετοιμόγεννη φοράδα γίνεται το
αντικείμενο σπαραξικάρδιων επιστολών. Ο αφηγητής αγωνίζεται για τη γρήγορη
θανάτωσή της. Όμως προέχει ο τοκετός του καθαρόαιμου: «... θέλω η φοράδα να
θηλάσει το μικρό όσο μπορεί προτού τη σκοτώσουμε. Ανέκαθεν πίστευα ότι αυτό
είναι πολύ σημαντικό για το μέλλον του μωρού. Θυμούνται καλά τη στοργή όταν
πέφτει ο βούρδουλας».
Οι οικογενειακές σχέσεις στα κείμενα του Σέπαρντ είναι φυσιολογικά... αφύσικες.
Ένας σύζυγος που ζει μανταλωμένος στο δωμάτιό του, μελετώντας αυτιστικά τις
γενεαλογίες αλόγων κούρσας. Ένας έφηβος που προσπαθεί να γράψει την εργασία του
για τη δεκαετία του '80, ανακρίνοντας τον πατέρα του και διαπιστώνοντας πόσο
απών είναι ο καλός μπαμπάς από την ίδια του τη ζωή. Μια κόρη που μαζεύει με το
παπούτσι της την τέφρα της μαμάς, για να ξαναγεμίσει την άδεια τεφροδόχο. Δυο
αειθαλή εγκαταλελειμμένα γερόντια, που ζουν στο ίδιο σπίτι κι αρπάζονται ο ένας
από το χνώτο του άλλου.
Το βάθος
Ο Σέπαρντ στα κείμενά του χρησιμοποιεί μια ποικιλία από αφηγηματικές τεχνικές,
που αναδεικνύουν το συγκεκριμένο, κάθε φορά, θέμα. Επιστολές, θεατρικοί διάλογοι
με σκηνικές οδηγίες, πρωτοπρόσωπες αφηγήσεις, φιλμαρισμένες περιγραφές.
Οι Αμερικανοί πεζογράφοι, όταν δεν το ρίχνουν στην τζανκ-φουντ αφήγηση, έχουν
μία σημαντική διαφορά από τους Ευρωπαίους ομοτέχνους τους: δεν τους γονατίζει η
βαριά σκιά του Προυστ. Είτε έχουν διαβάσει τα μεγαθήρια της ευρωπαϊκής
λογοτεχνίας είτε ζουν σε ευτυχή άγνοια, δεν τους στοιχειώνουν τα επιτεύγματα των
προηγούμενων πεζογράφων. Δεν προσπαθούν να αποδείξουν την πρωτοπορία τους ούτε
πασχίζουν να επιδείξουν τη λογοτεχνική τους προπαίδεια. Αυτό παράγει, ορισμένες
φορές, κείμενα που έχουν ανθρωπολογικό βάθος και είναι φτιαγμένα από μικρές
καθημερινές λεπτομέρειες. Κείμενα που δεν ακκίζονται με τη διακειμενικότητά
τους, ακόμα κι όταν την προϋποθέτουν. Ο Σέπαρντ είναι μια τέτοια περίπτωση.
Βρίσκει τον τρόπο να μιλήσει για τα πιο καθημερινά πράγματα, δείχνοντας πως η
ζωή, καμιά φορά, μπορεί να εξελιχθεί σε εσωτερική περιπέτεια. Ακόμα κι αν ζει
κανείς χαντακωμένος στην έρημο της αμερικανικής επαρχίας.
ΘΕΛΕΙ NA TO ΑΚΟΥΣΕΙ
H Ρίνα έρχεται κατ' ευθείαν σ' εμένα και σταματάει εκατοστά μόνο από το πρόσωπό
μου. Αισθάνομαι την ανάσα της στο στήθος μου. Φέρνει τα χέρια στους γοφούς της
και υψώνει τα μάτια να με κοιτάξει. Δεν υπάρχει στο πρόσωπό της ούτε ελπίδα ούτε
θυμός ούτε καν φόβος. Θέλει απλώς να ακούσει αυτό που ήδη γνωρίζει. Θέλει να με
ακούσει να το λέω. (Οι λεοντόκαρδοι, σελ. 156)
ΤΑ ΝΕΑ , 27-03-2004 , Σελ.: P05
Κωδικός άρθρου: A17900P051
ID:409012
<-----
Βιβλιοπόντιξ
<-----
Αρχική
|
