|
|
Μπορεί ένα
βιβλίο γεμάτο διακειμενικές αναφορές (στο
έργο του Προυστ, του Κάφκα και του Καντ)
να είναι πραγματικά διασκεδαστικό;
Μπορεί ένα βιβλίο που εμπλέκει στην
αφήγησή του πρόσωπα του Γαλλικού
Διαφωτισμού, όπως ο Ρουσσώ και ο
Ντιντερό, να διαβάζεται απνευστί;
Μπορεί ένας ογδονταεξάχρονος
μελετητής να ανακαλύψει, έστω
καθυστερημένα, την τριπλέτα της ηδονής
sex, drugs and internet και να μας κάνει να δούμε
τον κόσμο με τα μάτια του; Ε, λοιπόν, ναι!
Ο Άντριου
Κράμεϋ κεντάει ψιλοβελονιά την αφήγησή
του. Το βιβλίο εκκινεί από τρία
διαφορετικά νήματα, τρεις διαφορετικές
ιστορίες που μπλέκονται σιγά σιγά,
ώσπου καταλήγουν να γίνουν οι
αξεδιάλυτες κλωστές της ίδιας ιστορίας.
Μα, ας πάρουμε τα πράματα από την αρχή.
|
|
Ιστορία
πρώτη: ο πρόσχαρος υπερήλικας κύριος Μι
ακολουθεί τη συμβουλή της οικονόμου
του και αγοράζει υπολογιστή. Έτσι,
μπαίνει μια τάξη στο γραφείο του, τα
σκονισμένα βιβλία συμμαζεύονται και το
Διαδίκτυο εισβάλλει στη ζωή του
πανηγυρικά. Ο κύριος Μι «σερφάρει»
μανιωδώς, αναζητώντας τα ίχνη της
χαμένης Εγκυκλοπαίδειας του Ροζιέ (πρόκειται
για ένα βιβλίο που υπερασπίζεται τη
φιλοσοφία ενός εναλλακτικού σύμπαντος).
Αντ' αυτού, βρίσκει τη φωτογραφία μιας
γυμνής κοπέλας, ξαπλωμένης στο κρεβάτι
του σπιτιού της. Στα ανοιχτά γόνατά της
κρατά ένα βιβλίο: διαβάζει «Φεράν και
Μινάρ: ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ και το
Αναζητώντας τον Χαμένο Χρόνο».
Περίεργη επιλογή για τσίτσιδη ανάγνωση.
Ιστορία
δεύτερη: ένας σαρανταεννιάχρονος
πανεπιστημιακός καθηγητής,
χαντακωμένος στη μελέτη των έργων
Γαλλικού Διαφωτισμού, αναλαμβάνει να
διδάξει Προυστ. Ο καθηγητής, αντί να
επικεντρώνεται στο κείμενο, πετά στον
φοιτητοπολτό τις πιο μύχιες διαστροφές
του συγγραφέα: «Η μεγάλη ευχαρίστηση
του Προυστ, κατέληξα ολοκληρώνοντας (...)
ήταν να πηγαίνει στο αγαπημένο του
πορνείο οπλισμένος με μια φωτογραφία
της νεκρής του maman, και να προσκαλεί
νεαρούς άντρες να προσβάλλουν την
εικόνα της. Του άρεσε επίσης και ένα
κόλπο με ποντίκια». Γιατί τα κάνει όλα
αυτά; Μα...γιατί «στους φοιτητές αρέσει
να κρατούν σημειώσεις για κάτι τέτοια».
Ο κύριος καθηγητής ερωτεύεται μια
φοιτήτριά του. Συναντιούνται κάθε
Πέμπτη στο γραφείο του και συζητούν hard
core φιλολογικά ζητήματα.
Ιστορία
τρίτη: άνοιξη του 1791. Δύο Γάλλοι
αντιγραφείς, αναλαμβάνουν την
αντιγραφή μιας Εγκυκλοπαίδειας.
Καταζητούνται από τις αρχές. Φαίνεται
πως το συγκεκριμένο κείμενο τους
φέρνει μόνο μπελάδες. Στην ιστορία
εμπλέκεται ο Ρουσσώ, ένας ιησουίτης
παπάς - διαβόλου κάλτσα - και μια άτυχη
ράφτρα. «Και πάω στοίχημα πως δεν
ξέρατε καν ότι ο Ρουσσώ ήταν δολοφόνος;»
ρωτούν τον Μαρσέλ Προυστ που γουρλώνει
τα μάτια, όταν ακούει την ιστορία.
Μία από τις
πιο γοητευτικές «φωνές» του βιβλίου
είναι η οικονόμος του κυρίου Μι, η κυρία
Μπι. Η κυρία Μπι και οι απόψεις της
αποτελούν για τον κύριο Μι, που ζει
εντοιχισμένος στα βιβλία του, «καλή
ένδειξη της κοινής γνώμης». Ο κύριος
Μπι διαβάζει στην κυρία Μι, ενόσω αυτή
ξεσκονίζει τη βιβλιοθήκη του, χωρία από
μια σπάνια φιλοσοφική πραγματεία. Τι
απαντά η κυρία Μπι; «Μπορεί αυτός που τό
'γραψε να ήταν έξυπνος άνθρωπος, αλλά
αυτός που πάει και τ' αγοράζει είναι
χαζός. Λες και δεν σας φτάνουν τα βιβλία
πού 'χετε εδώ μέσα για να την περνάτε».
Ο Νίκος
Παναγιωτόπουλος αποδίδει με μαεστρία
τις διαφορετικές «φωνές» των ηρώων και
την παιγνιώδη ποικιλία του ύφους τους.
Η αφήγηση κρατά τον εσωτερικό ρυθμό της:
αντηχεί άλλοτε ως φούγκα, άλλοτε ως
μπιτάτο μοτίβο, άλλοτε ως ήχος των
πλήκτρων του υπολογιστή. Ο ρυθμός αυτός,
άλλοτε υπόγειος και άλλοτε
εκκωφαντικός, συνεπαίρνει τον
αναγνώστη και τον κλείνει σιγά σιγά
στον κόσμο του βιβλίου. Κι όταν
τελειώσουν οι 388 σελίδες, οι ήρωες είναι
εκεί, παρόντες, με τα σουσούμια και την
ιστορία τους παραμάσχαλα. Κάνουν καλή
παρέα, καιρό μετά την πρώτη ανάγνωση.
«Ο Κύριος Μι»
πέρασε με επιτυχία ένα από τα πιο
δύσκολα crash test. Νίκησε ένα γοητευτικό
τοπίο που παραμόνευε έξω από το
παράθυρο. Ακούγεται παράξενο: καμιά
φορά, μέσα από ένα βιβλίο βλέπει κανείς
πιο καθαρά τον έξω κόσμο.
|
