Αρχική

Επειδή πότε πότε ξεκαλωδιωνόμαστε...

Ο βιβλιοπόντικας προτείνει

«H Iστορία είναι επινόηση»

H καρδιά του Kάρλος Φουέντες χτυπάει στο Mεξικό

«TA KEIMENA ΠΟTE ΔEN ΠPEΠEI NA ΠAPATIΘENTAI KATA ΛEΞH, AΛΛA NA EPMHNEYΟNTAI. H IΣTΟPIA EINAI EΠINΟHΣH. XΩPIΣ TH MYΘΟΠΛAΣIA, ΟYTE EΣY ΟYTE KI EΣEIΣ ΘA ΞEPATE TI HTAN AYTΟ ΠΟY ΣYNEBH ΣTH NΟYMANTIA». Ο ΦΟYENTEΣ AΦHΓEITAI THN IΣTΟPIA TΟY MEΞIKΟY, AΠΟ THN KATAKTHΣH ΩΣ TΟ EΓΓYΣ MEΛΛΟN TΟY. ΛΟΓΟTEXNIA, ME BΟYΛA



O Κάρλος Φουέντες ξεκινά την αφήγησή του από την κατάκτηση του Μεξικού. Μη φανταστείτε γραμμική εξιστόρηση δίκην χρονικού. Ο συγγραφέας περνάει με αφηγηματικές απλωτές από διαφορετικά είδη και τρόπους εξιστόρησης. Το βιβλίο του είναι κανονικός αφηγηματικός χάρτης: με τον τρόπο του παραμυθά που εναλλάσσει προσωπεία και τρόπους αφήγησης, ο Φουέντες ξετυλίγει τον μύθο του. Χώρος και χρόνος διαπλέκονται, σχηματίζοντας ένα σφιχτό κουκούλι. Εκεί μέσα θα εκκολαφθεί η ιστορία της περιοχής. Ώσπου να ξετσουμίσει, ανακατεύοντας ιστορική αλήθεια και επινόηση, σχηματίζοντας μια κυριολεκτική μυθ-ιστορία.

Ο Φουέντες (1928 -) είναι πολίτης του κόσμου. Μεξικανός στην καταγωγή, γεννήθηκε στον Παναμά και μεγάλωσε στην Ουάσιγκτον, το Μπουένος Aιρες, την Αργεντινή, το Σαντιάγκο. Ο πατέρας του υπήρξε διπλωμάτης, καριέρα που ακολούθησε και ο ίδιος. Νομικές σπουδές στο Μεξικό, εκπόνηση διατριβής στη Γενεύη. Διορίστηκε πρέσβης του Μεξικού στη Γαλλία. Εξελέγη καθηγητής των Λατινοαμερικανικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ το 1987. Έχει γράψει δοκίμια, σενάρια, θεατρικά έργα, διηγήματα. Έχει συγγράψει εμβριθή κείμενα για την ιστορία της λογοτεχνίας. Παρόλη την διάπλατα ανοιγμένη βεντάλια της συγγραφικής του ενασχόλησης, έγινε διάσημος κυρίως για τα μυθιστορήματά του: με σύνθετες αφηγηματικές τεχνικές και νεωτερικούς τρόπους, καταφέρνει να εισδύσει στα μύχια της μεξικανικής ιστορίας.

Ο Φουέντες συνδυάζει τη λόγια παιδεία και το νοητικό εκτόπισμα του διανοουμένου με το πρακτικό πνεύμα του διπλωμάτη, που δεν αναστοχάζεται τα δρώμενα αλλά βρίσκεται με τα δυο του πόδια μέσα σ' αυτά. Λόγω του περιπετειώδους και πολυταξιδεμένου βίου του, έζησε στην πατρίδα του μετά τα δεκατέσσερά του χρόνια, γεγονός που του χάρισε τη διπλή παλάντζα εγγύτητας και απόστασης.

«H πορτοκαλιά» θα μπορούσε να διαβαστεί ως ένα πολυφωνικό ενιαίο κείμενο που χωρίζεται σε πέντε διακεκριμένα κεφάλαια. Τα πέντε αυτά μέρη μπορούν να διαβαστούν και αυτόνομα: σαν αυτοτελείς νουβέλες. Συνομιλούν και διαπλέκονται μεταξύ τους με πολυπρισματικό τρόπο, σχηματίζοντας έναν ευρυγώνιο φακό που κατοπτεύει την ιστορία του Μεξικού.

Στο πρώτο κεφάλαιο, με τίτλο «Οι δύο όχθες», ο διερμηνέας Χερόνιμο δε Αγιλάρ, αφηγείται την ιστορία της κατάκτησης του Μεξικού από τον Ερνάν Κορτές. Ο αφηγητής, νεκρός από τη σύφιλη, απευθύνεται στον αναγνώστη από τον τάφο του. Νεκρός πια, έχει καιρό να αφηγηθεί. H ιστορία αναπτύσσεται σαν παραμύθι, με τον βασιλιά Μοντεσούμα, την Ινδιάνα σύνευνη του Κορτές, Μαλίντσε, τις ίντριγκες, τις μάχες και τους διπλωματικούς ελιγμούς. Στο δεύτερο κεφάλαιο, με τίτλο «Οι γιοι του κατακτητή», δύο από τους γιους του Κορτές, ο νόμιμος πρωτότοκος, Μαρτίν I, και ο μπάσταρδος γιος της Μαλίντσε, Μαρτίν II, αντικρύζουν τις αφηγήσεις τους. Από αυτούς μαθαίνουμε πώς ο Κορτές χάνει προνόμια και δύναμη. H τρυφηλή ζωή της δεύτερης γενιάς των κατακτητών και το κακοφορμισμένο αίμα των μπάσταρδων απογόνων των δύο λαών ζωγραφίζουν τη νέα τάξη πραγμάτων και προμηνύουν κακά μαντάτα. Στο τρίτο κεφάλαιο, τις «Δύο Νουμαντίες», μεταφερόμαστε από τον 16ο αιώνα στη ρωμαϊκή αρχαιότητα. Ο ιστορικός Πολύβιος και ο Κορνήλιος Σκιπίων Αιμιλανός, αφηγούνται αντικρυστά την κατάκτηση της Νουμαντίας. Το κεφάλαιο κλείνει με την περιγραφή της πολιορκίας από μια γυναίκα. Λόγος ενδοφλέβιος, με ντοκουμενταρίστικη σκληρότητα. Το κακό μπρος στα μάτια μας. Ακολουθεί «Ο Απόλλων και οι πουτάνες». Στο σύγχρονο Μεξικό ο Βιντσέντε Βαλέρα, παράδοξο μείγμα Ιρλανδο-ισπανού, ανοίγεται στο πέλαγος με επτά πουτάνες. Ο Βιντσέντε παθαίνει καρδιακή προσβολή από το σεξουαλικό όργιο. Νεκρός παρατηρεί τις πουτάνες του και τα δρώμενα. Σκληρή ναυτική περιπέτεια που ξύνει τη φλούδα του πολιτισμού, κι αφήνει να φανεί το άγριο ένστικτο που βράζει από κάτω. Το τελευταίο μέρος, «Οι δύο Αμερικές», συμπλέκει αφηγηματικά παρελθόν και μέλλον. H ανακάλυψη των Αντιλλών. Ο αχρονικός παράδεισος. Ξαφνικά, οι Γιαπωνέζοι καταφθάνουν, οι συμφωνίες υπογράφονται. Ο Χριστόφορος Κολόμβος επιστρέφει, ύστερα από πεντακόσια χρόνια απουσίας στο Τολέδο. Με την Iberia.

Οι πέντε αφηγήσεις συνομιλούν και συμπλέκονται. Μοτίβα που επανέρχονται και κεντούν τους πυκνούς τους δεσμούς: η πορτοκαλιά, η κατάκτηση, η Ισπανοί, ο χωρόχρονος, η ιστορία. H αφήγηση της ιστορίας. H επινόηση της ιστορίας. H ανατροπή της.

Ακόμα κι αν δεν χτυπάει η καρδιά σας στο Μεξικό, πρόκειται για ένα παραδειγματικό, διαβαστερό, αξιοσύστατο βιβλίο. Λογοτεχνία με βούλα.

ΤΑ ΝΕΑ , 19-07-2003 , Σελ.: P23
Κωδικός άρθρου: A17692P231
ID:374628

 

<----- Βιβλιοπόντιξ

<----- Αρχική

ΣΟΦΙΑ ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ