Αρχική

Επειδή πότε πότε ξεκαλωδιωνόμαστε...

Ο βιβλιοπόντικας προτείνει

Αναγνωστικό ραχάτι, αναγνωστικός πυρετός

Την περίοδο των γιορτών κάνουμε, συνήθως, μεγαλεπήβολα σχέδια. Τότε θα δούμε τους φίλους που χάσαμε τόσους μήνες, θα μαγειρέψουμε με άνεση χρόνου, θα διαβάσουμε τα βιβλία που στοιβάχτηκαν. Κι επειδή οι υποσχέσεις στον εαυτό μας ποτέ δεν τηρούνται: οι προτάσεις που ακολουθούν περιλαμβάνουν μεταφρασμένα στα ελληνικά βιβλία αλλόγλωσσης λογοτεχνίας, με το εξής ανορθόδοξο κριτήριο. Πρόκειται για βιβλία που μπορούν να διαβαστούν ολόκληρα μέσα σε μια μέρα. Άλλα σε ένα πολυτελές αναγνωστικό πρωινό στο κρεβάτι κι άλλα σε εορταστικό αναγνωστικό ολοήμερο (ή και ολονυχτία). Γυρίστε τις σελίδες με ραχάτι -ή με πυρέσσουσα αναγνωστική επιθυμία. Έτσι ή αλλιώς, το σηκώνει η περίσταση.

Για ζορισμένους γονείς και άτακτα παιδιά 

Μπιργκίτ Βαντερμπεκε, Αρκετά καλά, μυθιστόρημα, μετάφραση: Λένα Σακαλη, Πρόλογος: Ελένη Τορόση, Μελάνι, 2003, σσ.160 

Αν βαρεθήκατε τις μαμαδίστικες γλυκαντζούρες και το ροζ σελοφάν της οικογενειακής ευτυχίας, διαβάστε το μονορούφι. Η ιστορία μιας γυναίκας που αποφασίζει να γεννήσει το παιδί της. Όχι γιατί άκουσε το βιολογικό της ρολόι. Όχι γιατί ερωτεύτηκε παράφορα. Απλώς γιατί «της περίσσευε λίγη δύναμη». Το γεννά, λοιπόν. Χωρίς γάμο. Χωρίς συμβίωση. Στα ζόρικα, με τον πατέρα του παιδιού να μοιράζεται ό,τι μπορεί. Τίποτε πια δεν είναι αυτονόητο. Ανταρτοπόλεμος με το χρόνο, ανταρτοπόλεμος με τον εαυτό της. Μετάλλαξη: η γυναίκα που γίνεται μάνα. Με κοφτή γλώσσα, αυστηρά μονταρισμένες σκηνές, γλυκόπιοτη (αυτο)ειρωνεία. Οι φράσεις τσιγκελώνουν η μια την άλλη, το θρίλερ αρχίζει. Γιατί το μεγάλωμα ενός παιδιού μπορεί να εξελιχθεί σε θρίλερ. Κι όχι σε σαπουνόπερα. 

Δόκτορος Ερρίκου Χόφμαν, Ο Πετροτσουλούφης, Ιστορίες για καλούς μεγάλους και κακά παιδιά, μετάφραση: Τζένη Μαστοράκη, Γράμματα, 2003, σσ. 87. 

Αν ψάχνετε κάποιο πολιτικώς ορθό παραμύθι, μην το αγοράσετε. Αν όμως θέλετε να διασκεδάσετε γερά, κι εσείς και το κούτσικο αγγελούδι σας, ξεκοκαλίστε το. Ξεκαρδιστικά μαύρα γέλια, φαντασία με γκάζια, αφηγηματική εικονογράφηση. Απλά, απλούστατα στιχάκια, με βάθος πέντε διδακτορικών παιδαγωγικής, από την ανάποδη. Η Μαστοράκη κεντάει ψιλοβελονιά τη μετάφραση, η κάθε λέξη βρίσκεται στη θέση της, δεν περισσεύει τίποτα. Χορταστικά διασκεδαστικό, όπως μόνο ένα παραμύθι μπορεί να είναι. Και που το διαβάζετε, κάνετε σκανταλιά. Για τους φιλίστορες φιλαναγνώστες, λόγιο επίμετρο της μεταφράστριας, γραμμένο με πολύ κέφι.   

Τζ. Μ. Κούτσι, Ελίζαμπεθ Κοστέλο, Οχτώ μαθήματα, μετάφραση: Βασίλης Καραγιώργος, εκδόσεις Διήγηση, 2003, σσ.281

Το συγκεκριμένο μυθιστόρημα του φετινού νομπελίστα δίχασε την αγγλόφωνη κριτική. Ορισμένοι θεώρησαν πως δεν του αρμόζει ο τίτλος μυθιστόρημα. Ο Κούτσι υφαίνει το μύθο του με το γλωσσικό υλικό της διάλεξης και συναιρεί στοχαστικό και αφηγηματικό λόγο σε κοινή λογοτεχνική μήτρα. Το βιβλίο σκανάρει, με το έντονο βλέμμα μιας ώριμης γκρίζας κυρίας και διάσημης συγγραφέως, πρόσωπα, πράγματα, ανθρώπινες σχέσεις. Το μυθιστόρημα του Κούτσι περιγράφει χωρίς να εξωραΐζει και μας βάζει για τα καλά στη ζωή της ηρωίδας του. Με κατανόηση για τους ανθρώπους, τις σαρκοφάγες οικογένειες, και τη μερική αφλογιστία της υπερώριμης ηλικίας. 

Φρανσουά Ταγιαντιέ, Η περίπτωση Τζεντίλε, μετάφραση-επίμετρο: Κώστας Κατσουλάρης, Πόλις, 2003, σσ.217 

Μερικοί δε συμμορφώνονται. Επαναστατούν. Κάνουν τα δικά τους. Ο Τζεντίλε κατέστρεψε μερικές αφίσες. Δεν ήταν μεθυσμένος. Παραδέχτηκε την πράξη του, χωρίς πολλά πολλά. Μια ακόμα δικογραφία; Τι συμβαίνει, όταν ο δαχτυλοδειχτούμενος ήρωας της πόλης, το «καλό παιδί», επιχειρεί αψυχολόγητο βανδαλισμό; Τι γίνεται μες στο μυαλό του Τζεντίλε, που κοχλάζει; Ο Ταγιαντιέ μοντάρει την αφήγηση χωρίς περιττά λίπη. Πλοκή και στοχασμός στο ίδιο αφηγηματικό νήμα.  

Φελισμπέρτο Ερνάντες, Κανείς δεν άναβε τα φώτα, μετάφραση-επίμετρο: Γεωργία Ζακοπούλου, Μεταίχμιο, 2003, σσ.199. 

Ένα μπαλκόνι αυτοκτονεί από ζήλια. Μια κόρη μεταμορφώνεται σε «χήρα του μπαλκονιού». Ένα άλογο θλίβεται που δεν έχει τσέπες. Ένας πιανίστας δίνει ρεσιτάλ σε μια σκοτεινή τραπεζαρία. Ο Ερνάντες αφηγείται τα διηγήματά του χαμηλόφωνα, με υπόγεια πετάγματα. Καθημερινότητα και παράδοξο. Ήρεμο, μελαγχολικό αφηγηματικό τέμπο, με διάσπαρτα χιουμοριστικά τραντάγματα. Μουλωχτός ρεαλισμός που, στις καλές στιγμές, εκτινάσσεται σε γιορτή του παράλογου. 

Tariq Ali, Η πέτρινη γυναίκα, μετάφραση: Παλμύρας Ισμυρίδου, εκδ. Άγρα, 2003, σσ.317 

Πρόκειται για το τρίτο μυθιστόρημα προγραμματισμένης πενταλογίας με θέμα το Ισλάμ του πεζογράφου και πολιτικού στοχαστή Τάρικ Άλι. Τέλη 19^ου αιώνα, οθωμανική αυτοκρατορία. Το χρονικό μιας μεγάλης οικογένειας με βαθιές ρίζες. Συγκρούσεις γενεών και αντιλήψεων. Οθωμανική ιστορία με ευρωπαϊκή προοπτική. Αφηγηματικός ρυθμός παραμυθιού. Ιστορικά γεγονότα και έρωτες στη βράση τους.  

Π.Ι.Τσαϊκόφσκι, Η λίμνη των κύκνων, απόδοση-εικονογράφηση: Λίσμπεθ Τσβέργκερ, μετάφραση: Γ.Παπαδόπουλος, εκδ.Παπαδόπουλος.

Τα παραμύθια δεν αποτελούν αποκλειστικό ανάγνωσμα ανηλίκων. Ο Πιοτρ Τσαϊκόφσκι έγραψε ένα μονόπρακτο χορευτικό κομμάτι για τα παιδιά της αδελφής του. Η Τσβέργκερ επιθυμεί και επιβάλλει καλό τέλος στην κειμενική απόδοσή της. Το ευτυχισμένο φινάλε, σημειώνει, υπήρξε η αρχική επιλογή του Τσαϊκόφσκι. Η απόδοση της Τσβέργκερ αναπτύσσεται μελιστάλακτα, με λυρικές κορόνες. Εξαιρετική εικονογράφηση, συνομιλεί με το κείμενο και αφηγείται με το δικό της παραστατικό τρόπο την ιστορία. 

Έραν Κρόμπαντ, Το μικρό φτερό, μετάφραση: Αριάδνη Μοσχονά, Κέδρος, 2003, σσ.254. 

Το Μικρό Φτερό ζούσε ευτυχισμένο στην πόλη Λόνλιβιλ. Όταν μια έκρηξη θα καταστρέψει την πόλη του, το Μικρό Φτερό θα βρεθεί στη σύγχρονη Αμερική. Εκεί θα ανακαλύψει τον ηλεκτρισμό, την τηλεόραση, το ραδιόφωνο, το ντιζαϊνάτο ντύσιμο, το ετοιματζίδικο φαγητό και τη σοκολάτα. Το μικρό φτερό μιλάει με αφοπλιστική ειλικρίνεια. Ίσως γι’ αυτό οι μοντέρνοι άνθρωποι το θεωρούν μάγο. Το τέχνασμα του καθαρού βλέμματος, που κοιτά τον πολιτισμό (και τα παράγωγά του) χωρίς να τα θεωρεί αυτονόητα. Μόνο έτσι παύουν να είναι διαφανή και στα δικά μας μάτια. Χιούμορ και γρήγορος αφηγηματικός ρυθμός. 

Oscar Wilde, Στοχασμοί, μετάφραση: Γιάννης Κωνσταντίνου, Γκοβόστης, 2003, σσ.479

Στην κόψη της μυθοπλασίας και του στοχασμού, τα δοκίμια του Γουάιλντ αναπτύσσουν την πρωτότυπη, ενίοτε προκλητική, σκέψη τους, άλλοτε με τον πλατωνικό τρόπο του σκηνοθετημένου διαλόγου κι άλλοτε με στοχαστικές πιρουέτες ή φιλοσοφημένο σθεναρό βηματισμό. Στον τόμο περιλαμβάνεται το περίφημο Ο κριτικός ως δημιουργός [που είχε δημοσιευτεί παλιότερα στην εξαιρετική μετάφραση του Σπύρου Τσακνιά (Στιγμή, 1984) αλλά και στις εκδόσεις Γκοβόστη, μεταφρασμένο από τη Σ. Πρωτόπαπα], όπως και άλλα διάσημα δοκίμια του ευφυολόγου Γουάιλντ. Μπορούν να διαβαστούν και ως αξιανάγνωστα κεράσματα, ένα κάθε γιορτινή μέρα. Με ευρετήριο ονομάτων. 

Λίαν Χερν, Η παγίδα των αηδονιών, Μύθοι των Οτόρι, Βιβλίο Ι, μετάφραση: Γιώργος Φωτιάδης, εκδόσεις Πατάκη, 2003, σς.386.

Το πρώτο μέρος της τριλογίας του Χερν, οι Μύθοι των Οτόρι. Ο Τακέο, παιδί με εξαιρετικά χαρίσματα, ξεκινάει ένα ταξίδι. Εκδίκηση και τιμή, εξαπάτηση και αφοσίωση. Έρωτας και πόλεμος. Η μυθική Ιαπωνία στα χρόνια της φεουδαρχίας. Δεν πρόκειται για ιστορικό μυθιστόρημα αλλά για μυθιστόρημα του φανταστικού. Η αγγλόφωνη κριτική χρησιμοποίησε αφειδώς (και μάλλον άστοχα) τον χαρακτηρισμό έπος. Διαβαστερή περιπέτεια, γραμμένη από μια συγγραφέα παιδικών βιβλίων.  

Ανθολογία Μπιτ Ποίησης, εισαγωγή-μετάφραση: Γιάννης Λειβαδάς, Ροές, 2003, σσ.386 

Κέρουακ, Γκίνσμπεργκ, Κόρσο, Ο’ Χάρα, Ορλόφσκι, Φερλινγκέττι, Τζόουνς, Μπαράκα, Ντι Πρίμα, Φρέιζερ, Μισελίν, Νορς, Ρέξροθ κ.ά. Αντιπροσωπευτική ανθολόγηση της μπιτ ποίησης. Με εισαγωγή, φωτογραφικό υλικό, πραγματολογική τεκμηρίωση και σύντομα βιογραφικά σημειώματα. Πενήντα περίπου χρόνια μετά την εμφάνιση της μπιτ γενιάς, διαβάζουμε την ποίησή της με πιο καθαρό μάτι και μετράμε τα γράδα της.  

Χουάν Γκοϊτισόλο, Τρεις εβδομάδες σ’ ένα φανταστικό κήπο, μετάφραση: Τασία Παναγοπούλου, Εξάντας, 2003, σσ. 242 

Είκοσι οκτώ αφηγητές, ένας για κάθε γράμμα του αραβικού αλφαβήτου, διηγούνται την ιστορία ενός ποιητή. Πολυπρισματικό αφήγημα που αναπτύσσεται με ποικίλες υφολογικές επιλογές. Η λογοτεχνία ως συγγραφικό και αναγνωστικό παίγνιο. Το έργο του Γκουϊτισόλο ήταν απαγορευμένο από την φρανκική λογοκρισία, μέχρι το θάνατο του δικτάτορα. Ο συγγραφέας τιμήθηκε για το σύνολο του έργου του με το βραβεio Europalia (1985). 

Andre Glucksmann, Ο Ντοστογιέβσκη στο Μανχάταν, μετάφραση: Κωστής Παπαγιώργης, Εκδόσεις Γκοβόστη, 2003, σσ.340. 

Η 11^η Σεπτεμβρίου 2001 εγκαινιάζει την εποχή του παγκοσμιοποιημένου μηδενισμού. Ο Ντοστογιέφσκι βάζει υπότιτλους στα ρεπορτάζ του CNN. Ο Αdre Glucksmann μάς καλεί να αναλογιστούμε τα γεγονότα άγριας τρομοκρατικής βίας κάτω από το φως των μεγάλων λογοτεχνικών έργων. Φιλοσοφία και πολιτική σκέψη αντικρίζονται με τη λογοτεχνία. Ένα ολιστικό μοντέλο στοχασμού και θεώρησης του πραγματικού και του μυθοπλαστικού κόσμου. Θερμοκέφαλη γλώσσα, που δε μασάει τα λόγια της. 

Ζερόμ Γκαρσέν, Ήταν κάθε μέρα σε πόλεμο, μετάφραση: Σταμάτης Μπουντούρης, Πόλις, 2003, σσ.164 

Πώς γράφει λογοτεχνία ένας επιφανής κριτικός; Ο Ζερόμ Γκαρσέν είναι αρχισυντάκτης των πολιτιστικών σελίδων του Nouvel Observater και παραγωγός της πιο γνωστής βιβλιοφιλικής ραδιοφωνικής εκπομπής. Το μυθιστόρημα έχει ως ήρωά του έναν πρωταγωνιστή της Γαλλικής Επανάστασης, τον Ερώ ντε Σεσέλ και θέμα τον κυνισμό και τη φιλοδοξία. Ιστορία, πολιτική, έρωτας. Με τον αφηγηματικό τρόπο της επιστολής που απευθύνει στη μοναδική γυναίκα που αγάπησε, ο ήρωας μετρά τη ζωή του. Κεντημένο ύφος.

<----- Βιβλιοπόντιξ

<----- Αρχική

ΣΟΦΙΑ ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ