|
«Kράσαρα» και «έκανα φορμά» τον έρωτά
μου
Η γλώσσα των υπολογιστών, του Διαδικτύου και των χάκερ ποτίζει τον καθημερινό
μας λόγο
Του Παναγιώτη Χριστόπουλου
Στο ίδιο το λεξικό των χάκερ, το JargoFile, ο όρος χρωματίζεται με οκτώ
διαφορετικές ερμηνείες, πέραν της αρχικής που σημαίνει «αυτός που φτιάχνει
έπιπλα με ένα τσεκούρι». Σύμφωνα, λοιπόν, με τους ίδιους τους χάκερ, το όνομά
τους μπορεί να περιγράψει από ένα πρόσωπο που εξερευνά τα υπολογιστικά συστήματα
περισσότερο από τους απλούς χρήστες που απλώς τα χρησιμοποιούν, από κάποιον που
προγραμματίζει ακατάπαυστα και το διασκεδάζει κιόλας, μέχρι και ένα πρόσωπο με
απίστευτες γνώσεις για κάποιο αντικείμενο («χάκερ αστρονομίας» αναφέρεται
χαρακτηριστικά στο λεξικό) ή ακόμη και έναν κακόβουλο προγραμματιστή που «σπάει»
κώδικες και δίκτυα για να σκορπίσει την καταστροφή. Αυτή η τελευταία κατηγορία
είναι η αγαπημένη των αμετροεπών καναλιών και των ανενημέρωτων δημοσιογράφων που
κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το πώς το Internet θα προκαλέσει
ολοκληρωτικό όλεθρο στον κόσμο μας. Περιγράφεται πιο σωστά από τον όρο «κράκερ».
Οπως και να ‘χει, οι χάκερ αποτελούν μια ξεχωριστή κατηγορία ανθρώπων με τη δική
της ιδιότυπη κουλτούρα και, φυσικά, τη δική της γλώσσα. Και, καθώς όλο και
περισσότεροι άνθρωποι συνδέονται με το Διαδίκτυο και αποκτούν λίγες ή
περισσότερες γνώσεις για το πώς δουλεύει, η γλώσσα αυτή αρχίζει να επηρεάζει όλο
και περισσότερο τον καθημερινό τους λόγο, ακόμη και αν οι ίδιοι δεν εμπίπτουν
στην κατηγορία των χάκερ.
Εφαρμοσμένη γλωσσολογία
Το εντυπωσιακό με τη χακερίστικη αργκό είναι ότι αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα
για την επιστήμη της γλωσσολογίας και δη τον θεωρητικό της κλάδο που εξετάζει τα
ζητήματα δομής και λειτουργίας της γλώσσας. Και δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς,
αφού είναι αποτέλεσμα μιας εξελικτικής πορείας σαράντα ετών, επεξεργασμένης κατά
το πλείστον από ανθρώπους που απορρίπτουν της «φυσιολογικές» αξίες και συνήθειες
και που συνδυάζουν το φτωχό γλωσσικό περιβάλλον επικοινωνίας με έναν υπολογιστή
και το πολύ πιο πλούσιο περιβάλλον επικοινωνίας μιας κοινότητας με αυξημένο το
αίσθημα της συνεργασίας, της συναίνεσης και της παράδοσης. Ακόμη περισσότερο,
αποτελεί μια πολύπλοκη μορφή αργκό, αφού χρησιμοποιεί στοιχεία τόσο από την
καθαρά τεχνική ορολογία που περιγράφει εντολές προς υπολογιστές όσο και από την
τεχνική ιδιογλωσσία που χρησιμοποιείται από τους χάκερ όταν περιγράφουν τις
περιπέτειές τους στον κόσμο των δικτύων και των γραμμών κώδικα.
Ένας διάλογος σε κάποιο chatroom του Internet θα εμφανίσει επαναλήψεις λέξεων
για να δοθεί έμφαση («πέθανε, πέθανε» για έναν σκληρό δίσκο που καταστρέφεται -
ή ένα newsgroup που ονομάζεται alt.sadists.dentists.drill.drill.drill για να
μαζέψει τις απόψεις όσων έχουν δυσάρεστες εμπειρίες από έναν οδοντίατρο). Θα
εμφανίσει, επίσης, παρηχήσεις για να προσθέσει ενδιαφέρον. Για παράδειγμα, το
πρόγραμμα Internet Explorer θα γραφεί ως Internet Exploiter, αν ο χρήστης θέλει
να ειρωνευθεί το μονοπώλιο που προσπαθεί να επιβάλει στην αγορά η Microsoft, η
εταιρεία που το κατασκευάζει. Θα συναντήσετε επίσης γραμματικές γενικεύσεις του
τύπου «κολλυριώδης» κατά το «μυστηριώδης», αφού οι λέξεις «κολλύριο» και
«μυστήριο» έχουν την ίδια κατάληξη...
Η κατάσταση γίνεται ακόμη χειρότερη όταν στη μέση μπαίνουν τεχνικοί όροι. Μια
ολόκληρη σειρά λέξεων ζητεί εναγωνίως θέση στα λεξικά μας. Και από ‘κει και
πέρα, όταν οι χάκερ προσωποποιούν τα μηχανήματά τους και τους δίνουν τη δύναμη
της συνειδητής πράξης, θα ανακαλύψετε ότι ο κώδικας «έχει ζαλιστεί», το
πρωτόκολλο «μπέρδεψε» κάποια κατάσταση και ο σκληρός δίσκος «κτύπησε».
Συντομογραφίες
Πολλές φορές η γλώσσα γίνεται πολύ «επαναναναληληπτική» ή έχει σαφές πρόβλημα «ωρθωγραφήας»,
κάτι που συνήθως γίνεται για πλάκα (αν και οι χάκερ δεν φημίζονται για τις
επιδόσεις τους στα θεωρητικά μαθήματα στο σχολείο). Οι πιο συνήθεις εκφράσεις
που θα προβληματίσουν κάποιον όχι και τόσο έμπειρο χρήστη είναι φυσικά οι
περίφημες συντομογραφίες και τα αρχικά που συνήθως δεν βγάζουν κανένα νόημα.
Πρόκειται για μια συνήθεια που προέκυψε από την ανάγκη για εξοικονόμηση χρόνου
κατά την πληκτρολόγηση του κειμένου και που τώρα πια τείνει να γίνει κανόνας
ακόμη και στον προφορικό λόγο. Οταν, για παράδειγμα, κάποιος σας ψελλίσει «μπου-ρου-μπου»
κι εξαφανιστεί για λίγα λεπτά, μην τον περάσετε για τρελό. Κάνει απλώς χρήση της
γνωστής συντομογραφίας BRB (Be Right Back - επιστρέφω αμέσως) που τόσο συχνά
συναντά κανείς στα chatrooms. Εκεί όμως που η χακερίστικη ιδιογλωσσία κάνει
χαρούμενο και τον πιο απαιτητικό γλωσσολόγο είναι όταν αυτές οι συντομογραφίες
και τα αρχικά αποκτούν μεταφορική έννοια και χρησιμοποιούνται σε εκφράσεις της
καθημερινής ζωής. Αν σας πουν ότι διαθέτετε «ενδιαφέρον γκούι», θα πρέπει μάλλον
να κολακευθείτε, αφού μιλούν για την εξωτερική σας εμφάνιση. GUI σημαίνει
Graphical User Interface και αναφέρεται στην οπτική διάσταση ενός προγράμματος
υπολογιστή...
Μια γλώσσα που εξελίσσεται
Οπως και κάθε γλώσσα, έτσι και η jargon έχει τη δική
της συγχρονία και διαχρονία. Σε συγχρονικό επίπεδο, επηρεάζεται από τις
τρέχουσες εξελίξεις της τεχνολογίας, ενώ σε διαχρονικό επηρεάζεται περισσότερο
από συμπτώσεις και τυχαίες καταστάσεις. Σε κάθε περίπτωση φροντίζει να
τροφοδοτεί με λέξεις και εκφράσεις μια ευρύτερη γλώσσα που εκτείνεται σε μια
σχετική ακτίνα γύρω της και ομιλείται από όλους αυτούς τους ανθρώπους που
συγχρωτίζονται -λόγω Internet- με χάκερ, αλλά δεν μπορούν να φθάσουν στο επίπεδό
τους. Φράσεις όπως «έκανα format και συνεχίζω» ή «το έστειλα στον κάδο
ανακύκλωσης» δεν γίνονται κατανοητές από όσους δεν έχουν χρησιμοποιήσει
υπολογιστή, αλλά από την άλλη δεν αποτελούν κομμάτι της jargon. Επηρεάζονται από
τη λογική της, αλλά στη χακερίστικη ιδιογλωσσία οι ίδιες καταστάσεις
περιγράφονται συνήθως με κάποιο πιο πολύπλοκο terminus technicus. Ωστόσο, αυτή
ακριβώς η παράλληλη γλώσσα, πιο εύληπτη για τον απλό χρήστη και πιο περιγραφική
των καθημερινών καταστάσεων της ζωής μας, είναι η μεγαλύτερη συμβολή της
χακερίστικης αργκό στον καθημερινό μας λόγο. Οταν «κρασάρει» το μυαλό μας από
την κούραση, ή «κάνουμε φορμά» κάποιον έρωτα για να τον ξεχάσουμε για πάντα,
όταν κλείνουμε το αστείο που γράψαμε σε SMS με ένα :-) ή χρησιμοποιούμε
εσκεμμένα εσφαλμένη ορθογραφία, γνωρίζουμε ότι δεν απευθυνόμαστε στον καθένα,
αλλά σε κάποιο πρόσωπο που μπορεί να καταλάβει και να συνομιλήσει στον κώδικά
μας. Οσο οι γνώσεις μας για το Internet και τους υπολογιστές θα βελτιώνονται,
όλο και περισσότερο η ιδιογλωσσία αυτή θα συνδιαλέγεται με τον συνήθη λόγο μας.
Την ίδια ώρα ο διαχρονικός άξονας της ανθρώπινης γλώσσας θα ζητήσει ένα σημαδάκι
που να δηλώνει ότι μια σύμπτωση επηρέασε την πορεία της: η εμφάνιση των
υπολογιστών, του Internet και των χάκερ...
Καθημερινή 9/3/03
<-----
Αρχική
|
