Η συμπεριφορά των βουλγάρων φασιστών στα εδάφη της Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης
(Επίσημη επιτροπή από καθηγητές πανεπιστημίου και άλλους επιστήμονες εκθέτει τα συμπεράσματα της μετά από επιτόπια έρευνα).
Ευθύς ως οι Βούλγαροι εισηλθον εις τας ελληνικάς επαρχίας έθεσαν με αμείλικτον συστηματικότητα εις εφαρμογήν το πρόγραμμα του εκβουλγαρισμού αυτών.
Προς τούτο κατέλυσαν το ελληνικό κράτος υπό πάσαν αυτού εκδήλωσιν. Απήλασαν ή δι' οιωνδήποτε άλλων μέσων ηνάγκασαν εις αναχώρησιν τους δικαστάς, τους μητροπολίτας και την Χωροφυλακήν. Τους δημοτικούς άρχοντας αντικατέστησαν με Βουλγάρους βοηθούμενους από δύναμιν χωροφυλακής. Αντικατέστησαν επίσης δια Βουλγάρων τους Έλληνας ιερείς, εις τους οποίους απηγόρευσαν τας ιερουργίας, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων, κατά τας οποίας δια λόγους αργυρολογίας εφάνησαν ανεκτικώτεροι, κατεδίωξαν δε τους ιερείς και υπέβαλαν αυτούς εις παντός είδους εξευτελισμούς κακώσεις, φυλακίσεις, πολλούς δε με βασανιστήρια εθανάτωσσν.
Σχεδόν συγχρόνως εστράφησαν κατά της ελληνικής γλώσσης. Έκλεισαν τα ελληνικά σχολεία, απήλασαν και κατεδίωξαν τους διδασκάλους απήλειψαν τας ελληνικάς επιγραφάς από καταστήματα, δρόμους, εκκλησίας και επέβαλον όχι μόνον εις τους νέους τάφους να αναγράφονται τα ονόματα με βουλγαρικά γράμματα αλλά και εις τους παλαιούς τάφους να αντικατασταθούν αι ελληνικαί επιγραφαί δια βουλγαρικών. Οι ομιλούντες ελληνικά εις τους δρόμους διέτρεχον κίνδυνον προστίμου και ξυλοκοπήματος.
...Κατόπιν προέβησαν εις την λεγομένην απογραφήν των κατοίκων, κατά την οποίαν δι' απειλών, υποσχέσεων, εκβιασμών προσπαθούσαν να αναγκάσουν τους Έλληνας να δηλώσουν, ότι δέχονται την βουλγαρικήν υπηκοότητα, εθέσπισαν δε τον περίφημον νόμον περί ιθαγενείας κατά τον οποίον οι επιμένοντες εις την ελληνικήν ιθαγένειαν απηλαύνοντο αποξενούμενοι της περιουσίας των. Ούτως άνω των 250.000 Ελλήνων σπεμακρύνθησαν εις την γερμανοκρατουμένην Ελλάδα... Τον εκβουλγαρισμό επεχείρησαν να συμπληρώσουν με την εγκατάστασιν δεκάδων χιλιάδων Βουλγάρων εποίκων... Αι αγγαρείαι ήσαν εις την ημερησίαν διάταξιν...
Επιτροπή Χόνδρος, Θεοδωρακόπουλος, Βλάχος, Κυριακίδης, Φραγκίστας....
Το κείμενο στην “Ιστορία της Αντίστασης 1940-1945” έκδοση Αυλός, τ. 1ος σ. 151.
Οι προοδευτικοί Βούλγαροι αποδοκιμάζουν τις σφαγές της Δράμας
Μετά τις σφαγές της Δράμας οι προοδευτικοί Βούλγαροι αποδοκίμασαν και καταδίκασαν τη βουλγαρική κατοχή και τις εγκληματικές της ενέργειες.
Στις 6 του Οχτώβρη του 1941 ο παράνομος ραδιοφωνικός σταθμός “Κρίστο Μπότεφ” μετέδωσε δηλώσεις του δημοκρατικού ηγέτη Βασίλ Κολάρωφ που έλεγε: “... Στην περιοχή της Δράμας και των Σερρών ξέσπασε εξέγερση. Κανένας τίμιος και συνειδητός πολίτης δεν μπορεί να αμφιβάλλει ότι η εξέγερση αυτή προκλήθηκε από το κτηνώδικο καθεστώς της κατοχής στην Ελλάδα... τώρα στις βουλγάρικες στρατιωτικές αρχές ανατέθηκε ο ρόλος του δήμιου...”.
Στις 10 Οχτώβρη ο ίδιος σταθμός μετέδωσε το σχόλιο του:
“Ο λαός μας το βλέπει και το ξέρει και όχι μόνον δεν καταδικάζει τους επαναστάτες της Δράμας αλλά εκφράζει την αλληλεγγύη του προς αυτούς και μαζί τους στιγματίζει με τη σφραγίδα της ατίμωσης τον προδοτικό ρόλο της βουλγαρικής κυβέρνησης. Ο αγώνας δεν τέλειωσε. Ο αγώνας τώρα αρχίζει Και θα συνενωθεί με τον αγώνα του λαού μας εναντίον της σιχαμερής κλίκας του Φιλωφ που κηλιδώνει το βουλγαρικό όνομα”.
Το κείμενο στην "Ιστορία της Αντίστασης, 1940 - 1945" τ. 1ος σ. 266
Πώς περιγράφει τη σφαγή των Καλαβρύτων μια παράνομη εφημερίδα της Κατοχής
... Εκείνο όμως που ωχριά μπροστά στα άλλα Πελοποννησιακά γεγονότα, αλλά και σ' όλα σχεδόν τα γεγονότα, που συνέβησαν στην περίοδο της εχθροκρατίας, είναι ο αφανισμός της ιστορικής πόλεως των Καλαβρύτων. Όλοι σχεδόν -πλην ελαχίστων - οι άνδρες των Καλαβρύτων και των γύρω χωριών εξωλοθρεύθησαν μέχρι του τελευταίου. Τα σπίτια της ιστορικής πόλεως παρεδόθησαν στις φλόγες. Και τώρα στα ερείπια των γυρίζουν σαν φαντάσματα τα γυναικόπαιδα της πόλεως, ενώ λίγο παρακάτω - σχεδόν άθαφτα βρίσκονται τα πτώματα υπερχιλίων ανδρών, συζύγων, αδερφών, παιδιών. Ο νους, του ανθρώπου σταματά μπροστά στην χωρίς προηγούμενο τραγωδία των Καλαβρύτων. Και η πιο διεστραμμένη ψυχή δεν θάταν δυνατόν να συλλάβη την εκτέλει κακουργήματος τέτοιας εκτάσεως.
Εφημερίδα Ελληνικόν Αίμα, 1 Ιανουαρίου 1944
Το ολοκαύτωμα του Μεσόβουνου
(Ο δάσκαλος Αλέκος Χατζητόσιος διηγείται)
Στις 23 του Οχτώβρη, τη νύχτα, ισχυρές δυνάμεις γερμανών προερχόμενες από Πτολεμαϊδα και Έδεσσα με τανκς κύκλωσαν αιφνιδιαστικά το Μεσόβουνο. Το πρωί σαν λυσσασμένοι λύκοι όρμησαν στα σπίτια και συγκέντρωσαν όλον τον κόσμο στην εκκλησιά. Εκεί χώρισαν όλους τους άντρες από ηλικίας 15 χρονών έως 60 και διέταξαν τα γυναικόπαιδα με τον παπά να εγκαταλείψουν αμέσως το χωριό. Λεηλάτησαν τα σπίτια και έπειτα βάλανε παντού φωτιά. Τους άντρες, συνολικά 165 ανάμεσα τους τρεις δασκάλους και έναν παράλυτο Μεσοβουνιώτη, τους οδήγησαν στα λιβάδια του Μεσόβουνου εκεί που τελειώνουν οι πλαγιές των υψωμάτων και αρχίζει το μικρό λεκανοπέδιο και τους θέρισαν με τα πολυβόλα τους.
Οι γερμανοί βγάλανε από την παράταξη των μελλοθανάτων έναν παράλυτο Μεσοβουνιώτη, μα αυτός σ' ένδειξη διαμαρτυρίας δε δέχτηκε να του χαρίσουν τη ζωή, γύρισε στη θέση του και εκτελέστηκε μαζί με τους άλλους.
Το απόσπασμα στην “Ιστορία της Αντίστασης 1940-1945”. τ. 1ος, σ. 289
Η σφαγή των Καλαβρύτων
Οι τρεις γερμανικές φάλαγγες συναντιούνται στα Καλάβρυτα το πρωί στις 14 του Δεκέμβρη. Σύμφωνα με τις διαταγές που έχουν δοθεί από το στρατηγό Νωυμπάχερ διοικητή της Πάτρας, οι Γερμανοί συγκεντρώνουν όλο τον πληθυσμό των Καλαβρύτων στη μεγάλη αυλή του σχολείου. Κλείνουν τις γυναίκες και τα παιδιά κάτω από δεκατεσσάρων χρόνων μέσα στο σχολείο. Τους άντρες και τ' αγόρια πάνω από δεκατεσσάρων χρόνων τους οδηγούν, μ' απατηλά προσχήματα, στο νεκροταφείο της πόλης, που βρίσκεται πάνω σ' ένα λόφο. Τα γερμανικά πολυβόλα παίρνουν θέσεις στα γύρω υψώματα. Οι άντρες έχουν την άνεση να βλέπουν να καίγονται τα σπίτια τους, όπου έχουν βάλει φωτιά οι κομάντος. Ύστερα, με μια σύντομη διαταγή, μπαίνουν σ' ενέργεια τα πολυβόλα. Μακελεύονται έτσι οχτακόσιοι άντρες και έφηβοι. Μόνο δέκα θα επιζήσουν, από θαύμα, τόσο από τα τραύματα τους όσο κι από τις χαριστικές βολές.
Οι Γερμανοί έχουν βάλει φωτιά και στο σχολείο, με φανερό σκοπό να κάψουν ζωντανές τις γυναίκες και τα παίδια που είχαν κλείσει εκεί. Αλλά καθώς άκουσαν το κροτάλισμα των πολυβόλων τρελές από αγωνία και τρόμο οι γυναίκες καταφέρνουν να σπάσουν τις πόρτες και ρίχνονται κατά τον τόπο της σφαγής. Εκεί γίνονται απερίγραπτες σκηνές. Είναι τόσο μεγάλη η φρίκη ώστε οι Γερμανοί δεν τολμούν πια να επέμβουν. Δεκατέσσερις μέρες και δεκατέσσερις νύχτες μανάδες σύζυγοι θυγατέρες σκάβουν τάφους μ' ότι εργαλείο έχουν μπορέσει να βρουν, θρηνώντας και σπαράζοντας. Αφού πια εκτέλεσαν το έγκλημα τους το γερμανικά στρατεύματα αποσύρθηκαν αλλά και πάλι, σκορπίζοντας το θάνατο στα γειτονικά χωρία, που τα πυρπολούν συστηματικά. Τα θύματα αυτής της τιμωρητικής εκστρατείας στην περιοχή των Καλαβρύτων φτάνουν τελικά σε 1101 που έχουν εκτελεστεί χωρίς διαδικασίες
Ανδρέα Κέδρου, Η Ελληνική Αντίσταση 1940 - 1944. τ Β' σ. 130 - 131